Inleiding

Dubbel WOONHUIS met aangebouwde WERKPLAATS, daterend van XVIIB-1865. Het huis ligt aan de markt in het centrum van het dorp en is gebouwd in Ambachtelijk-traditionele stijl. Het huis heeft bijzondere historische betekenis vanwege de omstandigheid dat hier blijkens een gedenksteen in het plaveisel vóór het huis in 1765 I.J.A. Gogel, de eerste Nederlandse minister van Financiën en grondlegger van het Nederlandse belastingsysteem, is geboren. De aanbouw uit 1865 is tot 1924 de werkplaats van de Gebrs. De Kort, Ateliers voor Christelijke Kunst geweest. Tot de belangrijkste vertegenwoordigers van deze Vughtse kunstenaarsfamilie die hier hebben gewoond en gewerkt, behoren de beeldhouwers Willem de Kort (1829-1876) en Guilliam de Kort (1854-1924).

Omschrijving

Eenlaags, aan het Marktveld tweelaags, gepleisterd en wit geschilderd pand onder schilddak. Langs de Torenstraat en haaks op het woonhuis ligt een langgerekt smal, eenlaags bouwlid onder aangekapt zadeldak met dakschild aan uiteinde. Het dakschild aan het Marktveld is gedekt met gesmoorde Hollandse pannen, de overige dakschilden hebben voornamelijk rode Hollandse pannen, terwijl de werkplaats aan de Torenstraat geheel met gesmoorde Hollandse pannen is gedekt, aan de tuinzijde gemengd met rode. De kepers zijn voorzien van vorstpannen. Centraal op de nok van het woonhuis staat een grote gemetselde schoorsteen. De 7-assige gepleisterde façade is uitgevoerd als ingezwenkte lijstgevel. Deze is boven een lage, grijs geschilderde plint geheel van schijnvoegen voorzien waardoor een blokverband wordt gesuggereerd. De linker woning (nr. 36) beschikt over een dichte paneeldeur met gedeeld bovenlicht, voorzien van smeedijzeren tralies, met links daarnaast één en rechts twee zesruits vensters, voorzien van schuiframen en dubbele opgeklampte luiken. De rechter woning (nr. 34) heeft uiterst rechts een dichte paneeldeur met gedeeld bovenlicht met links twee zesruits vensters, voorzien van schuiframen en dubbele opgeklampte luiken. De vensters hebben hardstenen lekdorpels. De voorgevel heeft op de verdieping 5 identieke vensters als beneden en is, na te zijn ingezwenkt, bekroond met een geprofileerde, deels houten kroonlijst. Deuren en luiken zijn standgroen geschilderd, kozijnen, ramen en kroonlijst wit. De linker zijgevel is boven de lage, grijs geschilderde plint weliswaar gepleisterd en wit geschilderd, maar ontbeert de aanduiding van een blokverband. Hier, aan de Torenstraat, bevinden zich aaan weerszijden van een dichtgezette deur telkens twee zesruits vensters, voorzien van schuiframen en dubbele opgeklampte luiken. De ramen hebben met uitzondering van het raam uiterst rechts op de hoek, dat vernieuwd is, middenklosjes. De vensters in deze gevel zijn in tegenstelling tot die van de voorgevel niet voorzien van hardstenen lekdorpels. Geheel links bevindt zich in de lage plint een klein keldervenster. Dit keldervenster en het erboven gelegen venster maken feitelijk deel uit van de aanbouw, maar zijn visueel bij het voorhuis getrokken. Een eenvoudig geprofileerde pleisterlijst met een bakgoot sluit de zijgevel af, die verder nog is voorzien van kleine staafankers. Het linker zijdakschild is op zolderniveau voorzien van een grote dakkapel met vier zesruits draairamen onder plat dak. Het achterdakschild heeft een dakkapel met twee draairamen met kruisroeden. De blinde rechter zijgevel bestaat geheel uit gele IJsselsteen. De achtergevel is in 1968 deels vernieuwd. De uit 1865 daterende aanbouw langs de Torenstraat is boven een smalle gepleisterde plint opgetrokken uit oranje handvormbaksteen in kruisverband. Zes toogvormig gesloten raam- en deuropeningen ritmiseren de lange zijgevel. De strekken zijn gemetseld uit radiaalsteen. Die van de (voormalige) inrijpoorten zijn breder dan die van de vensters. De twee vensters uiterst links zijn voorzien van een mogelijk oorspronkelijke gepleisterde dichtzetting. Daarnaast een inrijpoort met dubbele deur, voorzien van ruiten in het deel juist onder de aanzet van de toog, vervolgens twee vensters, voorzien van bakstenen lekdorpels, aan weerszijden van een in een veelruitsvenster gewijzigde inrijpoort. Onder de Brabantse goot eenvoudige korte staafankers. Op het dak uiterst rechts een kleine dakkapel met twee zesruits draairamen onder plat dak. Op de nok nabij het voorhuis een gemetselde schoorsteen. De dun gepleisterde achtergevel heeft uiterst rechts een getoogde deuropening met lunetvormig tweedelig bovenlicht boven een oude deur met dito hang- en sluitwerk. Centraal onder de goot zit een dubbel draairaam met ijzeren roeden en tweemaal negen ruiten. De lange gevel aan de tuinzijde heeft drie soortgelijke hooggeplaatste ramen en uiterst rechts een getoogd poortje. Een schoorsteen rijst op vanaf de dakvoet.

Inwendig is de oude indeling grotendeels bewaard gebleven. Achter de voordeuren bevindt zich een lange gang die belegd is met witmarmeren en zwarte tegels in drie stroken. Stucplafonds met bladmotieven langs de wanden, die deels uit gips en riet bestaan. Op nr. 34 een woonkamer met grijs marmeren schoorsteenmantel (XIXB). Vernieuwd verlaagd plafond, oude bedstee en kast. Achter in het huis een keuken met schouw uit XIXd met geprofileerde stijlen en groen geglazuurde tegeltjes in schouwbalk. Laat negentiende-eeuws balkenplafond met kraalprofiel. Dito kozijn met geprofileerde panelen en stijlen. Op de verdieping een grote slaapkamer met bedstee. Op zolder een A-spant met pen- en gatverbindingen, ca. 1865, verder veel hergebruikt hout, eiken en rondhout. Onbeschoten kap. Twee uit IJsselsteen gemetselde schoorstenen. Op de trap naar de verdieping is juist een deel van een eenzijdig overstekend dekbalkgebint uit gezaagd eiken met twee schoren en houten pen- en gatverbindingen zichtbaar, dat in de voorgevel waarschijnlijk is opgelegd. Op de verdieping diverse oude opgeklampte deuren met oud hang- en sluitwerk. De kelder onder nr. 34 is dichtgestort, de opkamer gewijzigd. Nr. 36 heeft eveneens een grijs marmeren schoorsteenmantel; de kelder heeft een houten balkenplafond.

Vóór het huis in het plaveisel een hardstenen gedenksteen. De tekst luidt: "In dit huis is geboren Isaak Jan Alexander Gogel (1765-1821) De eerste Nederlandse minister van financiën en grondlegger van ons moderne belastingstelsel".

Waardering

Het dubbel woonhuis uit XVIIB-1865 is van algemeen belang. Het pand heeft cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een dubbel woonhuis met werkplaats. Het is historisch van betekenis als geboortehuis van de eerste Nederlandse minister van financiën Gogel en als woon- en werkplaats van de Vughtse kunstenaarsfamilie De Kort die een rol gespeeld heeft bij de emancipatie van de katholieken in Nederland. Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege de in- en uitwendig gaaf behouden hoofdstructuur en het traditioneel materiaalgebruik alsmede vanwege onderdelen van het interieur. Het vormt door zijn ligging aan de markt in de kom van het dorp bovendien een ensemble.