Omschrijving onderdeel 1: Versterkte herenboerderij.

Inleiding

Versterkte HERENBOERDERIJ met sporen van omgrachting, genaamd Bekestein. Het pand dateert uit ca. 1550 en is na 1894 verbouwd, waarbij het woonhuis verlaagd is. Het woonhuis is waarschijnlijk ouder en voortgekomen uit een klein kasteel. Het pand is opgetrokken in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant en ligt op een ruim erf, net buiten de bebouwde kom van het dorp.

Omschrijving

Het tweelaagse, oorspronkelijk hogere, woonhuis op rechthoekige plattegrond is boven een gepleisterde plint opgetrokken uit groot formaat oranjerode handgevormde baksteen in kruisverband. Het zadeldak tussen tuitgevels, uitlopend in schoorstenen, en niet afgedekte aanzetten is gedekt met roodbruine betonpannen. De vanwege de muurdikte diepliggende hoofdingang met vernieuwde paneeldeur en gedeeld bovenlicht ligt in een lange asymmetrisch ingedeelde gevel. Aan weerszijden een venster met zesruits schuiframen. Op de verdieping recht boven de ingang en het venster links twee kleinere vensters met zesruits schuiframen. Ramen en deur zijn omlijst met een brede gepleisterde strook. Lekdorpels. S-vormige muurankers. Bouwsporen. Zinken bakgoot op klossen. De topgevel links is, voor zover niet aan het oog onttrokken door een in ca. 1935 aangebouwde schuur, geheel gepleisterd en heeft S-vormige muurankers. De tweeassige topgevel rechts heeft een aanbouw onder lessenaarsdak in dezelfde steensoort en bouwtrant als de overige bakstenen gevels die getuige de strekken boven de vensters en de ankervorm wellicht uit ca. 1550 dateren. De aanbouw zal toen dus al hebben bestaan. Vóór 1894 ging het muurwerk van het eigenlijke huis hoger op. Anders dan bij de gevel met de ingang hebben de overigens identieke vensters van begane grond en verdieping hier aan de bovenzijde een segmentboogvormige afsluiting met gepleisterde boogtrommel en strekken waarop stenen op hun plat. Op zolderniveau vierkante vensters met draairamen met kruisroeden, eveneens met gepleisterde omlijsting. De twee vensters van de aanbouw sluiten in hun vormgeving aan bij die van de rest van de gevels. De lange achtergevel is geheel gepleisterd. Drie getraliede keldervensters. De opkamer heeft twee zesruits draairamen met klapbare bovenlichten. Op zolderniveau een klein luikje met oude gehengen. S-vormige muurankers.

De nieuwe ramen in oude kozijnen zijn witgeschilderd, de deur is gehout.

Tegen de linker zijtopgevel is in ca. 1935 een langwerpige schuur onder zadeldak met gesmoorde muldenpannen aangebouwd, die in ca. 1950 na oorlogsschade (brand) vrijwel geheel vernieuwd is. Een getoogde staldeur, een staldeur met zes ruiten en tien getoogde zesruits betonramen met rollagen bepalen het beeld aan de voorzijde. Het voordakvlak heeft een dakkapel met zadeldak en dubbel laadluik in getoogde opening. Inwendig een koestal met hooizolder.

Het oude interieur van het woonhuis is in hoge mate gaaf en herkenbaar bewaard gebleven. Ook de oude indeling is grotendeels gebleven. Links en rechts van de hal grote kamers; een nieuwe houten trap naar de verdieping. De kamer links is de woonkeuken met ommetselde schouw en omtimmerde schouwbalk. Tegen de achterwand bruin-witte tegels met molen- en scheepsmotieven van rond 1900. De vensters van de begane grond hebben binnenluiken met panelen. Op de verdieping vormen vier zware eiken moerbalken met kinderbinten het plafond van het gehele huis. Onder de moerbalken eenvoudig afgeschuinde balksleutels. In de opkamer een exemplaar met geschulpte zijkant.

Op zolder resten van het hoger opgaande muurwerk van het huis met balkgaten. Boven de aanbouw drie eenzijdige eiken spanten met krommers, blokkeels en gordingen. Eiken sporen. Veel hout hergebruikt, diverse telmerken. Boven het woonhuis vier eiken A-spanten met pen-en-gatverbindingen, in de lengterichting geschoord. Geritste telmerken XII, XIII, XIIII.

Waardering

De herenboerderij genaamd Bekestein is van algemeen belang. Het pand heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling, als voorbeeld van een versterkte herenboerderij op het platteland, wellicht voortgekomen uit een klein kasteel. Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege de in- en uitwendig gaaf behouden hoofdstructuur en het traditionele materiaalgebruik alsmede vanwege onderdelen van het interieur. Typologisch heeft de versterkte herenboerderij zeldzaamheidswaarde. Ze heeft samen met de bijbehorende schuur en sporen van de omgrachting ensemblewaarde wegens de verbondenheid met de historisch-ruimtelijke ontwikkeling van het dorp Oploo.