Wachtgebouw, Weert
Inleiding
WACHTGEBOUW deel uitmakend van het 'Van Horne' KAZERNECOMPLEX, is gelegen binnen de bebouwde kom van Weert. Het wachtgebouw staat aan de noordwest zijde van het terrein, naast de entree en deed dienst als kantoor, er waren een kapper en een scheersalon, er waren een dokterspraktijk en een ziekenzaal, er werd wacht gehouden en er waren cellen.
Omschrijving
WACHTGEBOUW, met U-vormige plattegrond, bestaande uit een hoofdvolume en haaks daarop twee kleinere volumes, waarvan de ene vleugel ongeveer van gelijke lengte is als het hoofdvolume en het andere volume wat kleiner is. De drie volumes, onder schilddaken met overstekende houten bakgoten zijn gedekt met Hollandse pannen. Ze hebben een opstand van bruingele baksteen met metselwerk in klezoorverband, plint en rollaag in gemêleerde baksteen, afgesloten door een kunststenen band. De plint gaat bij de linkerzijgevel en de entreepartij van de voorgevel van het hoofdvolume over in een in bakstenen gemetselde plantenbak. Alle kunststof vensters hebben roedenverdeling en zijn geschakeld door kunststenen vensterdorpels en lateien. De vensters zijn rechthoekig tenzij anders vermeld. Het hoofdvolume heeft twee bouwlagen en de kleinere volumes hebben één bouwlaag. De voorgevel is asymmetrisch van opzet. Links van de entree bevinden zich zowel in de eerste als in de tweede bouwlaag vijf vensters. De vensterdorpel van het venster van de eerste bouwlaag sluit tevens de plint af. Ongeveer in het midden bevindt zich een dwars volume dat één bouwlaag hoger is en waarin zich hoofdentree en trappenhuis bevinden. In de eerste bouwlaag bevindt zich een rondboogvormige in siermetselwerk gemetselde entreepartij met rondboogvormige houten deur, geflankeerd door twee vensters. De latei die de beide vensters schakelt loopt door in de rondboog boven de deur. Boven de entreepartij loopt verticaal over de hele lengte een driehoekig uitstekend stalen venster met roedeverdeling en bovenin een authentieke klok. Het venster rust op een kunststenen plaat en wordt tevens door een kunststenen plaat afgesloten. Onder de dakrand van het dwarsvolume is een kunststenen lekdorpel aangebracht. Bij het rechtergedeelte van de voorgevel bevindt zich over de hele eerste bouwlaag een kunststenen overstek op pijlers, dat loopt van een rondboogvormige erker uiterst rechts tot de entreepartij. In de eerste bouwlaag bevinden zich van de entree af van links naar rechts een venster, twee stalen deuren met bovenlicht, vijf vensters, een stalen deur met bovenlicht en tenslotte nog een venster. Alle vensters lopen tot boven het overstek door. De rondboogvormige erker heeft een stalen deur en acht vensters. In de tweede bouwlaag bevinden zich elf vensters. Uiterst rechts in de bovenhoek van de voorgevel van de zuidwest-vleugel bevindt zich de naam van de kazerne "Van Horne Kazerne" in natuursteen.
De rechterzijgevel heeft zowel in de eerste als de tweede bouwlaag drie vensters. De achtergevel heeft in de eerste bouwlaag van links naar rechts twee vensters, een noordwest-vleugel, een vierkant venster, een dubbele deur met bovenlicht, een vierkant venster, een venster met zijlichten, onderbroken door een waterlijst, een noordwest-vleugel en een kleine uitbouw met kunststenen overstek en een deur. De tweede bouwlaag heeft van links naar rechts vier vensters, een deur, vier ronde vensters, een venster met zijlichten en twee ronde vensters. In de topgevel van het dwarsvolume bevindt zich een venster met zijlichten.
De linkerzijgevel heeft een klein venster in de uitbouw, en drie vensters in zowel de eerste als de tweede bouwlaag.
De noordgevel van de meest westelijk gelegen volume bevat vijftien vierkanten vensters. De kopgevel heeft een deur, geflankeerd aan beide zijden door twee vierkante vensters. De zuidgevel heeft vijftien vierkante vensters en rechts in het dakschild een dakkapel van na 1940. De andere kopgevel staat tegen het hoofdvolume aan.
De noordgevel van het andere volume bevat negen vierkante vensters. De kopgevel bevat drie rechthoekige vensters, geflankeerd aan beide zijden door een vierkant venster. De zuidgevel bevat zeven vierkante vensters, een venster en een klein rechthoekig venster.
In het wachtgebouw zijn plafonds, vloeren en een deel van de deuren vernieuwd; authentieke trap; geglazuurde vensterdorpels; de voormalige cellen zijn behouden. De interne structuur bleef grotendeels in tact.
Waardering
Het WACHTGEBOUW, complexonderdeel van het Van Horne KAZERNECOMPLEX, naar ontwerp van de Kapitein der Genie A.G. Boost, gerealiseerd in 1939, is van algemeen belang. Het object bezit cultuurhistorische waarde als onderdeel van een goed voorbeeld van de militair-historische ontwikkeling van de stichting van kazernementen in of nabij steden, verbonden met de ontwikkeling van de stad, en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de kazernes. Situationele waarde heeft het object vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie tussen de andere complexonderdelen die rond het centrale exercitieterrein zijn gegroepeerd in een symmetrische opzet.
Architectuurhistorisch is het van belang als goed en gaaf voorbeeld van een ontwerp van de Kapitein der Genie A.G. Boost voor een complexonderdeel van een infanteriekazerne met regtstaf voor twee bataljons gebouwd in een traditionalistische stijl met elementen van zakelijk Expressionisme.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het Van Horne KAZERNECOMPLEX is gebouwd in 1938/1939 naar ontwerp van Kapitein der Genie A.G. Boost voor een Regt Infanterie (regimentsstaf met twee bataljons), in de stijl van het Traditionalisme met elementen van zakelijk Expressionisme. In Weert stond de uitvoering van de werkzaamheden onder leiding van Kapitein C. van Boven. De volgende complexonderdelen vallen onder de rijksbescherming:
1. Wachtgebouw
2. Bureelgebouw
3. Kantinegebouw
4. Keukengebouw
5. Legeringsgebouw
6. Legeringsgebouw
7. Legeringsgebouw
8. Legeringsgebouw
9. Legeringsgebouw
10.Legeringsgebouw
11. Gymzaal
12. Magazijn
Op het terrein bevinden zich ook kleinere objecten, die onder de rijksbescherming vallen, maar niet apart beschreven worden maar geintergreerd:
1. Privaat
2. Privaat
3. Trafo
4. Exercitieterrein
5. Vlaggenmast
6. Hekwerk (noordoostzijde)
Op 15 augustus 1937 kreeg Kapitein der Genie A.G. Boost van de Nederlandse Staat de opdracht in totaal zestien kazernes voor de Infanterie te ontwerpen. Deze zestien nieuwe kazernes waren, samen met acht andere nieuwe kazernes en vijftien uitbreidingen van reeds bestaande kazernes, een direct gevolg van de oorlogsdreiging uit Duitsland. In februari 1938 werd de Dienstplichtwet gewijzigd en kwam een forse legeruitbreiding tot stand. Het jaarlijkse contingent dienstplichtigen ging van 19.500 naar 32.000 manschappen en de dienstplichtperiode ging van 5,5 maand naar 11 maanden. Het wetsontwerp tot wijziging van de dienstplicht werd op 22 september 1937 ingediend door de Minister van Defensie, Van Dijk. De kazernes moesten 1 maart 1939 gereed zijn hetgeen betekende dat 1 maart 1938 de bestekken en complete tekeningen beschikbaar moesten zijn. Vanwege de korte voorbereidingstijd en uit economische overwegingen werd besloten de kazernes centraal te ontwerpen, daar deze toch aan dezelfde eisen moesten voldoen. Boost ontwierp één grondtype met twee varianten. Naar het eerste ontwerp werden twaalf infanteriekazernes voor één bataljon gerealiseerd, bestaande uit een poortgebouw met één in- en uitgang dat leidde naar een exercitieterrein met daarom heen drie legeringsgebouwen en een keukengebouw. Dit ontwerp werd de basis voor een tweede ontwerp waarbij de legeringsgebouwen gehandhaafd bleven, maar waarbij het poortgebouw verdween. In plaats van dit poortgebouw werden gebouwen ontworpen voor de verscheidene functies. In totaal zijn vier kazernes gerealiseerd naar dit tweede ontwerp voor een Regt Infanterie. Ook het kazernecomplex 'Van Horne' is volgens dit tweede ontwerp gebouwd. De zestien nieuwe kazernes zijn voornamelijk gesitueerd langs de oost- en zuidgrens van Nederland. De kazernecomplexen in Ede, Ermelo en Bussum bevinden zich echter meer landinwaarts.
Omschrijving
Het Van Horne KAZERNECOMPLEX ligt in het zuidwesten van Weert, buiten de bebouwde kom aan de Kazernelaan en heeft een rechthoekige opzet. De entree ligt aan de noordwestzijde. Vanuit deze entree bevinden zich van noord naar west het kantinegebouw, het bureelgebouw en het wachtgebouw. In de zuid-westas bevinden zich achter het wachtgebouw het magazijn, twee legeringsgebouwen en de gymzaal. Ten oosten van het eerste legeringsgebouw ligt nog een legeringsgebouw. Achter het bureelengebouw bevindt zich het keukengebouw. Ten oosten hiervan, aan de noordoost-as, liggen in spiegelbeeld de drie overige legeringsgebouwen. In het midden gecentreerd ligt het rechthoekige exercitieterrein, met daarom heen de gebouwen gerangschikt. Ten oosten van het magazijn staat de vlaggenmast, opgetrokken in graniet en flagstones.
Bij de legeringsgebouwen hoorden in het oorspronkelijke ontwerp vier privaten die per twee aan de zuidwest- en noordoostgrens van het terrein waren gesitueerd. Nu resteren alleen nog de twee privaten aan de zuidwestgrens, die tegenwoordig echter dienen als opslagplaats. Ook bevonden zich twee trafo's op het terrein, gesitueerd tussen twee privaten in. Nu resteert alleen de trafo, gesitueerd tussen de twee privaten aan de zuidwestzijde, nog. De privaten en de trafo worden vermeld bij de objectbeschrijving van het legeringsgebouw.
Het terrein wordt gedeeltelijk (aan de noordwest-zijde) afgesloten door een hekwerk van ijzer, tussen gemetselde bakstenen kolommen met hardstenen dekplaat. Bij de hoofdingang zijn de kolommen hoger en is er een kunststenen plaat op aangebracht met een afbeelding van een leeuw.
In het Van Horne KAZERNECOMPLEX hebben alle complexonderdelen een opstand van bruingele baksteen in klezoorverband, met een plint en rollaag in gemêleerde baksteen afgesloten door kunststenen band, en kunststenen vensterdorpels en lateien.
De vensterkozijnen, deurkozijnen en deuren waren oorspronkelijk uitgevoerd in staal. De vensterkozijnen zijn recent vervangen door kunststof vensterkozijnen met oorspronkelijke roedeverdeling, een deel van de deuren is vervangen door houten deuren. Ook zijn de deurkozijnen vervangen. Bij alle onderdelen is een dakhelling van 33 graden toegepast om de kosten te drukken. Er werd hierbij gebruik gemaakt van houten kapspanten. Oorspronkelijk zijn in het basisontwerp betonnen vloeren toegepast vanwege het brandgevaar. Hier over heen zijn nu verschillende andere vloersoorten gelegd zoals graniet, linoleum en tegels. In elk complexonderdeel zijn de plafonds verlaagd, en zijn deuren deels vervangen.
Waardering
Het Van Horne KAZERNECOMPLEX naar ontwerp van de Kapitein der Genie A.G. Boost, gerealiseerd in 1939, is van algemeen belang. Het complex bezit cultuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een militair historische ontwikkeling, de stichting van kazernementen in of nabij steden, verbonden met de ontwikkeling van de stad en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de kazernes. Situationele waarde heeft het complex vanwege de ligging buiten de bebouwde kom van Weert, dichtbij de Belgische grens en vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie tussen de gebouwen van het complex die rond het centrale exercitieterrein zijn gegroepeerd in een symmetrische opzet. Architectuurhistorisch is het complex van belang als goed en gaaf voorbeeld van een ontwerp van de Kapitein der Genie A.G. Boost voor een infanteriekazerne met regtstaf voor twee bataljons gebouwd in een traditionalistische stijl met elementen van zakelijk Expressionisme.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Wachtgebouw | Verdedigingswerken en militaire gebouwen | Militair wachtgebouw | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kazernelaan | 101 | – | 6006 SP | Weert | – | – | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | P | 6460 | – | Weert |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1938 | 1939 | – | vervaardiging |
| Name | Beroep | Notitie |
|---|---|---|
| Boost, A.G. ; Limburg | architect / bouwkundige / constructeur | – |
| Van Boven, C. ; Limburg | aannemer / uitvoerder | – |