Eese, Eesveen
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Omschrijving
HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG. De historische tuin- en parkaanleg van de historische buitenplaats Eese kenmerkt zich door een sterke tweedeling, die omstreeks 1917 ontstond, toen Onnes Van Nijenrode meer in noordoostelijke richting op het oude landgoed een tweede hoofdgebouw (een houten landhuis) liet optrekken, waar een nieuwe parkaanleg in landschapsstijl omheen werd aangelegd. De zeer eenvoudige aanleg rond de oorspronkelijke havezate, die voornamelijk bestaat uit een lanenstructuur, bleef bewaard. De aanleg kenmerkt zich door de voornamelijk aan de noord- en noordoostzijde van de havezate uitgestrekte lanenstructuur (eik en kastanje), die als zodanig in de 17de, 18de en vroeg 19de eeuw tot stand is gekomen. Recht op de havezate de kleine toegangslaan (eik), die vanuit het huis tevens de zichtas vormt op de ornamentele voorgevel van het jachthuis annex boerderij "St. Hubert" (1881). De rechthoekige structuur van lanen omgeeft rechthoekige percelen bouw- en weiland. Aan de oostzijde van deze lanenstructuur een deels recht en deels flauw gebogen verbindingslaan (eik) naar de omstreeks 1917 gerealiseerde parkaanleg in landschapsstijl rond het toen gebouwde nieuwe houten landhuis. Oorspronkelijk was het terrein, waar het park werd aangelegd, opgesplitst in een kleinschalig patroon van agrarische door houtwallen omgeven percelen en kleine hakhoutbossen met Saksische boerderij, zoals op een kaart uit ca. 1900 (collectie rentmeesterskantoor Eese) zichtbaar is. De in 1917 ontworpen en in structuur nog geheel bewaarde parkaanleg in landschapsstijl kenmerkt zich door vijf ten aanzien van het huis radiaalsgewijs zich uitstrekkende doorzichten over wei- en bouwlanden, die door de gebogen zomen de gezichten vanuit het huis van een sterke perspectiefwerking voorzien. Deze perspectiefwerking is omgekeerd ook tijdens de wandeling door het bos rondom deze weilanden met gezichten op het rustieke landhuis beleefbaar. De open percelen worden door houtwallen en stroken bos omgeven. Op het weiland aan de noordzijde van het huis wordt het gezicht door een twee oude solitaire linden gebroken. Oorspronkelijk stonden vermoedelijk meer solitairen op de weilanden. Ook het huis was meer aangekleed in een landschappelijke mantel van groen (vooral naaldhout en coniferen). Direct ten westen van het huis en aan de gebogen oprijlaan een vijverpartij in landschapsstijl. De vijverpartij bij het huis, waarin een eilandje is gelegen, functioneert (van oudsher) tevens als waterreservoir bij eventuele brand. Het is niet bekend welke tuinarchitect deze aanleg in landschapsstijl heeft ontworpen.
Waardering
HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de historische buitenplaats Eese is van algemeen belang:
-als voorbeeld van een eenvoudige historische geometrische lanenstructuur met open weidegronden rondom een vroeg 17de eeuwse Overijsselse havezate;
-als voorbeeld van een nieuwe vroeg 20ste-eeuwse ontginningsstructuur - bestaande uit een parkaanleg in landschapsstijl rondom het in 1917 gebouwde houten hoofdgebouw - aangrenzend aan en verbonden met het oorspronkelijke landgoed;
-vanwege de hoge kwaliteiten van de parkaanleg in landschapsstijl uit ca. 1917;
-vanwege de bijzondere configuratie van de oorspronkelijke aanleg rondom de havezate en de nieuwe parkaanleg in landschapsstijl.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
De HISTORISCHE BUITENPLAATS EESE bestaande uit HOOFDGEBOUW (Huis Eese) (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), JACHTHUIS annex BOERDERIJ 'St. Hubert' (3), BOERDERIJ (4), Houten LANDHUIS (5), RENTMEESTERSWONING (6) met SCHUUR (9), KOETSHUIS annex GARAGE en PAARDENSTAL (7) en LANDBOUWSCHUUR (8) ligt ten noorden van Steenwijk tegen de provinciegrens, in een bosrijk gebied tussen Willemsoord en Eesveen. Het gebied rond Eese is het oudst bewoonde deel van de streek. Waar de Van Karnebeeklaan een bocht van 90º maakt, ligt het huis Eese, een havezate uit 1619 op een omgracht terrein. Restanten van een oudere omgrachting wijzen op een groot slot dat er in de 14de eeuw moet hebben gestaan. Bovendien zijn in het gebied grafheuvels te vinden als herinnering aan vroegere bewoningsvormen (monumentnummers: 46047, 46048 en 46051). Het landgoed heeft tussen 1850 en 1940 verschillende eigenaren gekend, die door het ontginnen van heide, door het aanleggen van paden en lanen en door het plaatsen van nieuwe gebouwen hun stempel op het bezit hebben gedrukt. Alle binnen de omgrenzing liggende gebouwen worden middels de historische lanenstructuur met elkaar verbonden. In 1881 werd ten noordwesten, in de as van havezate Eese, het jachthuis annex boerderij 'St. Hubert' (Van Karnebeeklaan 3) gebouwd, met paardenstallen en hondenhok. Omstreeks dezelfde tijd werd de boerderij (Van Karnebeeklaan 5a) ten noordoosten van het huis gebouwd, met gebruik van oudere materialen. In 1917 werden in opdracht van de eigenaar Onnes van Nijenrode, die een landbouwbedrijf startte, enkele gebouwen ten noordoosten van de Van Karnebeeklaan gerealiseerd: het houten landhuis (Eese 7), de rentmeesterswoning met schuur (Van Karnebeeklaan 5), de paardenstalling annex garage/koetshuis (Van Karnebeeklaan 7) en de landbouwschuur (Van Karnebeeklaan 7). In 1923 werd de familie van Karnebeek eigenaar van het landgoed. In 1925 werd de grote landbouwschuur gebouwd naar ontwerp van architect B. Haveman. In 1932 liet Jonkheer van Karnebeek de "Franse laan" aanleggen. De gebouwen worden allen omgeven door de parkaanleg in landschapsstijl. In 1917 kreeg de aanleg het huidige karakter toen Onnes Van Nijenrode het nieuwe houten landhuis liet optrekken, waarom een nieuw park in landschapsstijl werd aangelegd. De zeer eenvoudige aanleg rond de oorspronkelijke havezate, voornamelijk bestaande uit een lanenstructuur met open weidegronden, bleef bewaard.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de complexonderdelen aangegeven.
Waardering van het complex
De historische buitenplaats Eese is in cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch opzicht van algemeen belang:
-als fraai voorbeeld van een buitenplaats bestaande uit een 17de eeuwse havezate, die omgeven wordt door een vroeg 20ste-eeuws landbouwbedrijf met de daarbij behorende gebouwen; geheel gelegen binnen de in fasen ontstane landschappelijke parkaanleg met een oudere formele hoofdstructuur als drager;
-vanwege de bijzondere configuratie van de oorspronkelijke aanleg rondom de havezate en de nieuwe parkaanleg in landschapsstijl;
-vanwege de hoge architectonische kwaliteit van de complexonderdelen;
-vanwege de bijzondere configuratie van gebouwen en lanenstructuur;
-vanwege de compositorische en ornamentele waarde van de verschillende complexonderdelen.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Van Karnebeeklaan | 2 | A | 8347 WB | Eesveen | – | BY | Ja |
| Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
|---|---|---|---|
| Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | – | Landschappelijke tuin |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | G | 1536 | – | Steenwijk |
| – | G | 1454 | – | Steenwijk |
| – | G | 1543 | – | Steenwijk |
| – | G | 1831 | – | Steenwijk |
| – | G | 981 | – | Steenwijk |
| – | G | 1459 | – | Steenwijk |
| – | G | 1542 | – | Steenwijk |
| – | G | 1832 | – | Steenwijk |
| – | G | 1833 | – | Steenwijk |
| – | G | 1453 | – | Steenwijk |
| – | G | 1009 | – | Steenwijk |
| – | G | 1830 | – | Steenwijk |
| – | G | 1834 | – | Steenwijk |
| – | G | 1221 | – | Steenwijk |
| – | G | 1458 | – | Steenwijk |
| – | G | 1544 | – | Steenwijk |
| – | C | 59 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 632 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 516 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 61 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 606 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 620 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 54 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 618 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 621 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 609 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 608 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 55 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 605 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 58 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 539 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 599 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 598 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 50 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 584 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 553 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 616 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 637 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 631 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 602 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 557 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 591 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 60 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 623 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 53 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 601 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 625 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 586 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 630 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 51 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 52 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 619 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 541 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 57 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 590 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 555 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 610 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 561 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 624 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 56 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 62 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 627 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 607 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 626 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 622 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 628 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 63 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 629 | – | Steenwijkerwold |
| – | C | 633 | – | Steenwijkerwold |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1917 | 1917 | – | verbouwing |