Omschrijving van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS SCHERPENZEEL is in structuur en detail goed bewaard en bestaat uit een HOOFDGEBOUW (1), de HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), een POORTHUIS (3), het KOETSHUIS (4), TOEGANGSBRUG (5), HEKKEN en HEKWERKEN (6A - 6F), restanten van een IJSKELDER (7) en TUINMUREN (8A - 8C).

Het huis Scherpenzeel is oorspronkelijk in de 14de eeuw gebouwd als een woontoren op een omgracht terrein. De voorste beuk van het huis dateert voor het grootste deel uit de eerste helft van de 16de eeuw; het huis kreeg in 1652 de huidige omvang. De oude woontoren werd ingericht als trappenhuis. Dit huis is in 1857-1859 grondig verbouwd in de vormen van Willem II-gotiek. Het werd gepleisterd en voorzien van een middenrisaliet, torenvormige accenten bij de hoeken en een borstwering met kantelen. De architect van deze verbouwing is S.A. van Lunteren die naast de verbouwing van het huis, de parkaanleg vormgaf en de bijgebouwen en overige tuinornamenten ontwierp. Daarvan zijn de oranjerie en een theekoepel verdwenen. Van de ijskelder is het fundament nog over. In 1975 is de buitenplaats verkocht aan de gemeente Scherpenzeel; huis en koetshuis werden geschikt gemaakt voor de functie van gemeentehuis en politiebureau.

Het complex wordt begrensd door de achterzijde van de terreinen aan de Dorpsstraat aan de noordkant, de Burgemeester Royaardslaan aan de westzijde, het Doornboomspark aan de oostzijde en de Boslaan aan de zuidzijde. Rond het complex loopt een eenvoudig spijlenhek.

Waardering van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS SCHERPENZEEL is van algemeen cultuurhistorisch, architectonisch en tuinhistorisch belang:

- wegens de ouderdom;

- wegens de architectuurhistorische waarde van het huis en het koetshuis als ontwerp van S.A. van Lunteren;

- wegens de tuinhistorische waarde van het park als ontwerp van S.A. van Lunteren;

- wegens de stedenbouwkundige waarde in het centrum van Scherpenzeel;

- wegens de ensemblewaarde van de onderdelen.