Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), westelijke BRUG MET TOEGANGSHEK (3), oostelijke BRUG MET TOEGANGSHEK (4). In het dorp Rijswijk tussen de Prinses Beatrixlaan en de Schaapweg lag oorspronkelijk een reeks buitenplaatsen nabij een doorwaadbare plaats, 'voorde' genoemd, die namen droegen zoals In de Voorde, Steenvoorde, Nieuwvoorde, De Voorde en Overvoorde (deze laatste twee zijn thans nog aanwezig). De geschiedenis van de naam Overvoorde gaat terug tot in de twaalfde eeuw bij de vermelding van het gelijknamige geslacht, terwijl er in de veertiende eeuw al sprake was van een woning Overvoort. Het buiten Overvoorde is echter voortgekomen uit een boerenhofstede 'Ossenhooft', die in de zestiende eeuw in bezit kwam van Jacob Ewoutsz. van der Dussen, lid van een Delftse regentenfamilie. In 1623 werd door zijn zoon Ewout op dit terrein een nieuw buitenhuis gebouwd, waaraan deze de naam Overvoorde gaf. Op de kaart van Cruquius uit 1712 staat het herenhuis aangegeven, gelegen binnen een rechthoekige omgrachting met aan de noord- en oostzijde daarvan rechthoekige percelen. Het huis ligt op enige afstand van de weg aan een weide met de toegangslaan langs de zijkant (west). Achter het huis ligt een boerderij met hooibergen. In de loop van de achttiende eeuw werd het herenhuis naar achteren toe uitgebreid met twee nieuwe vleugels (1729). Ook werden aan weerszijden van het huis twee nieuwe hekken geplaatst (1720). Een boedelscheidingverslag uit 1745 omschreef Overvoorde bestaande uit 'herenhuis met stal en koetshuis, boomgaarden, lanen, bos en plantages', ook de boerenwoning met schuur achter het huis wordt vermeld. Onder Jacob van der Dussen werden verdere vernieuwingen doorgevoerd (1745): de voor- en achtergevel werden opnieuw opgetrokken en verfraaid en het terrein rondom het huis werd opgehoogd. Daarnaast werd de boerderij afgebroken en verder van het huis af weer opgebouwd In 1777 vererfde Overvoorde naar mr. Jacob van Vredenburch, die door grondaankopen, waaronder het aanpalende Outshoorn (1778) en Steenvoorde (1802), zijn bezit aanzienlijk vergrootte. Het buiten Outshoorn, waarvan het huis werd afgebroken, werd aan het perceel van Overvoorde toegevoegd. De kadastrale kaart van 1812 toont nog een formele opzet met een omgracht huis, rechthoekige vijvers en een grote kom. Het in één bezit zijnde Overvoorde, het aan de overzijde van de weg liggende Steenvoorde en het in 1800 nieuw gebouwde Voorde werden door zichtassen met elkaar verbonden. Onder het beheer van zijn zoon Johan Willem kreeg het huis tussen 1833-1834 zijn huidige aanzien en werd het park omgevormd in landschapsstijl door het graven van vijvers voor en achter het huis, zoals de litho van Lutgers uit het midden van de negentiende eeuw laat zien. Aan de noordzijde van de aanleg lagen verschillende moestuinen en boomgaarden, zie deTopografische Militaire Kaart 1874-1913. De bewoning door de familie Van Vredenburch duurde tot 1931, waarna huis en park werden aangekocht door de gemeente Den Haag. Na 1945 deed het dienst als jeugdcentrum en conferentieoord. Thans is het huis weer in particulier bezit. Het park functioneert nog als openbaar wandelpark.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De aanleg is enigszins versnipperd door nieuwbouw in het park aan de west- en noordoostzijde. De grens is daardoor vanaf de toegangslaan recht naar achteren door getrokken rondom de waterpartij en vervolgens met een bocht om de tennisbanen en het conferentieoord langs de Prinses Beatrixlaan naar de Van Vredenburchweg. De overige opstallen gelegen binnen deze omgrenzing zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Waardering van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS OVERVOORDE is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- vanwege de ouderdom;

- als een van de weinige vrij gaaf bewaard gebleven buitens oorspronkelijk deel uitmakend van een aaneengesloten reeks buitenplaatsen in Rijswijk;

- vanwege het in oorsprong 17de-eeuwse herenhuis dat in de 18de eeuw zijn huidige aanzien verkreeg;

- vanwege de historische tuin- en parkaanleg in landschapsstijl;

- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.