Inleiding

R.K. KERK met PASTORIE en H. HARTBEELD, gewijd aan de H.H. Theobaldus en Antonius van Padua, ontworpen door architect Jan Strik (1912-1992) in shake-handsarchitectuur. Bouwpastoor was M.J. van Boxtel. Samen met de architect zocht hij inspiratie voor het ontwerp in Zwitserland. Het dorp Overloon, waaronder de dorpskerk, was in oktober 1944 nagenoeg geheel verwoest door oorlogshandelingen. Op 12 mei 1957 werd de kerk ingewijd. De kerk is gelegen op een lichte verhoging aan het 14 Oktoberplein, het centrum van het nieuwe Overloon, enigszins buiten het toenmalige dorpscentrum. De wijzerplaten op de toren zijn gericht naar dit centrum. Voor het ontwerp van het in 2001-2002 heringerichte plein is de belijning van de kerk als uitgangspunt genomen. Achter de kerk bevindt zich een begraafplaats. De glas-in-loodvensters zijn gemaakt naar ontwerp van Marius de Leeuw uit 's Hertogenbosch. Het altaar is geschonken door de R.K. Bond van Brandstofhandelaren. De baksteenreliëfs op de voorgevels, alsmede de gepolychromeerde beelden van de H. Theobaldus, H. Antonius, H. Maria en H. Jozef zijn van de hand van Leo Geurtjens en voor deze kerk ontworpen. Het kunstsmeedwerk is van H. van de Tillart. Een aantal elementen is uit de verwoeste kerk afkomstig. Zo bezit de kerk een 17e eeuws kruisbeeld en beelden van het H. Hart, H. Theresia van Lisieux, H. Donatus en een kerstgroep van Piet van Dongen, en een gepolychromeerd lindehouten beeld van de H. Theobaldus uit 1930. Het H. Hartbeeld (1930) is gemaakt door de Fa. Thissen uit Roermond.

Omschrijving

Symmetrisch opgezet KERKGEBOUW op onregelmatige vijfhoekige grondslag met licht hellend dak. Aan de voorzijde, in het verlengde van de linker zijgevel, een door middel van een gang met de kerk verbonden DOOPKAPEL, in het verlengde van de rechter zijgevel de PASTORIE, verbonden met de kerk door een galerij. Links van de doopkapel een H. HARTBEELD. De kerk is opgetrokken in gele baksteen in wild verband met toepassing van beton voor de toren, de dakrand, de vensters en op een aantal plaatsen skeletelementen. De aan het plein gelegen voorzijde van de kerk wordt gevormd door twee zijden van de vijfhoek met op de stompe hoek de betonnen toren, waarin de hoofdentree. De onderste geleding bestaat uit sierbetonblokken, gevuld met gekleurd handgedreven glas, de bovenste uit een opengewerkte constructie waarin drie klokken hangen. De oudste daarvan is gegoten door Conr. Janssen in 1644, heeft een diameter van 95 cm en een gewicht van 550 kg. Het opschrift luidt: "ESUS MARIA JOANNES CONRADT JANSSEN HEFT MI GEGOTEN IN DER STADT VENLO ANNO 1644". Op de gevels aan weerszijden bevinden zich baksteenreliëfs, voorstellend De Schepping (links) en de Heilige Drieëenheid (rechts).

De linker en rechter zijgevel zijn aan de bovenzijde voorzien van met glas-in-lood gevulde, nagenoeg vierkante vensters. De gevels hebben beneden een uitgebouwde gang tot aan de verbreding van het priesterkoor met als vulling van het betonskelet deels baksteenvelden en deels gekleurd glas tussen betontraceringen. De verbreding over de hele hoogte van de linker zijgevel aan de achterzijde bevat tussen vrij diepe betontraceringen glas-in-lood met abstracte motieven in overwegend blauw en geel. De achtergevel is blind.

Aan de verbreding van de rechter zijgevel is de sacristie aangebouwd, die één bouwlaag bevat, deels onderkelderd is en stalen vensters heeft. De gang langs de rechter zijgevel loopt aan de voorzijde uit in de galerij die de kerk met de pastorie verbindt. De pastorie, gebouwd in dezelfde baksteen, telt twee bouwlagen onder zeer flauw hellend zadeldak met de korte gevel met ingang aan de kerkzijde en een lange gevel (met enkele gewijzigde vensters op de begane grond) aan het plein. In het interieur nog een voor de bouwtijd karakteristieke schoorsteenmantel. De pastorie vormt visueel een tegenwicht voor de doopkapel en versterkt daarmee de symmetrie. De achthoekige doopkapel heeft een betonskelet waarvan de wanden om en om gevuld zijn met een baksteenveld en met gekleurd glas tussen beton. Op het platte dak een zestienhoekige lichtkoepel bekroond door een bronzen duif.

Links naast de doopkapel is het H. Hartbeeld op sokkel geplaatst, dat eerder bij de oude kerk stond. Het interieur wordt gekenmerkt door het vrije zicht vanaf alle zitplaatsen op het priesterkoor. Ook alle architectonische lijnen zijn op het priesterkoor gericht. Het dak wordt gedragen door zes uit plaatstaal geconstrueerde blauw geschilderde halfportaalspanten waarvan de stijlen achter in de kerk staan en die aan de voorzijde rusten op een betonnen juk op vier smalle betonpijlers dat de scheiding vormt tussen kerkruimte en priesterkoor. Het houten plafond daarboven is vrijdragend. De vier licht waaiervormige bankenrijen die voor de kerk zijn ontworpen staan op een naar achteren ca. 80 cm oplopende betonvloer. De verlichting bestaat uit drie rijen lampenclusters, van achter naar voor, voor de kerk ontworpen, die de naar het priesterkoor lopende lijnen versterken. Het licht verhoogde priesterkoor heeft een vloer van leisteen. Het sarcofaagaltaar met terugliggend bovenblad en reliëfdecoratie in dezelfde stijl als het betonjuk staat op een verhoging met drie treden rondom. Tussen de pijlers die het juk dragen links en rechts naar voren stekende verhoogde ambo's waarvan de hekken gesmede figuren bevatten. Achter het altaar het bronzen tabernakel, later op een smeedijzeren voet geplaatst; de kerk bezit een smeedijzeren lezenaar en kandelaars in dezelfde stijl als de voet van het tabernakel. Aan de wand daarachter een kruisbeeld. Boven het altaar een houten opengewerkt baldakijn, waarin ook de verlichting is verwerkt. Boven het altaar is het plafond decoratief beschilderd in een stijl en kleuren, passend bij het glas-in-lood. Achter in de kerk het ingangsportaal met daarboven de zangerstribune, in beton uitgevoerd. Aan weerszijden van de ingang vrijstaande wijwatervaten op een zuil. Aan de achterwand bevinden zich de beelden van Antonius en Theobaldus, aan de zijwanden die van de H. Maria en de H. Jozef, die deel uitmaken van het ontwerp. In de doopkapel in een door een gesmeed hek omgeven achthoekig verdiept vlak het 16e eeuwse stenen doopvont.

Waardering

R.K. KERKGEBOUW met PASTORIE en H. HARTBEELD van algemeen cultuur- en architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang als essentieel toonbeeld van de wederopbouwperiode in Nederland:

- als symbool van de wederopbouw van het in 1944 verwoeste dorp Overloon;

- als voorbeeld van vernieuwende kerkarchitectuur, zowel voor wat betreft de vormgeving en de constructie als de materiaaltoepassing;

- vanwege de ruimtelijke interieurindeling met het vrije zicht op het priesterkoor;

- vanwege de hoogwaardige esthetiek, waarbij constructie, indeling, inrichting en decoratie op elkaar zijn afgestemd;

- als bijzonder werk dat behouden gebleven is uit het oeuvre van architect Jan Strik;

- vanwege de beeldbepalende ligging van de kerk in een nieuw centrum van het dorp;

- vanwege de gaafheid.