Omschrijving complexonderdeel 1

Inleiding

KANTOORGEBOUW met vrijstaande SCHOORSTEEN voor Van Leer's vatenfabriek uit 1958, ontworpen door Marcel Breuer. Marcel Breuer studeerde aan het Bauhaus waar hij later ook doceerde. In de oorlog ontvluchtte hij zijn geboorteland Hongarije en kwam uiteindelijk terecht in Amerika waar hij doceerde aan de Harvard universiteit. In de VS heeft hij veel woonhuizen gerealiseerd maar ook openbare en commerciële gebouwen. In Nederland zijn onder andere de Bijenkorf in Rotterdam en de Amerikaanse ambassade in 's-Gravenhage van zijn hand. Naast architectuur ontwierp Breuer ook meubels waarvan de "Wassily"-stoel wellicht de bekendste is. Zijn oeuvre geniet wereldwijd bekendheid.

Het gebouw heeft een H-vormige plattegrond met geknikte zijvleugels, verbonden door een centrale hal, gelegen in een parkaanleg. De toegangsweg loopt parallel aan de hartlijn van de noordwestvleugel en mondt uit, middels een hellingbaan, in het parkeerdek. In 1985-1988 heeft een interne verbouwing plaatsgevonden waarbij onder andere een tussenverdieping is geplaatst en de kantoorindeling is gewijzigd. De loopbrug in de centrale hal is gewijzigd in een volledige verdiepingsvloer en in de ontsluiting naar de kantine is nu voorzien door middel van een nieuw toegevoegde trap. Aan de buitenzijde zijn nieuwe gevelpuien met thermisch gescheiden aluminiumprofielen met dubbele beglazing geplaatst. De puien kregen een nieuw aanzicht door een gewijzigde horizontale indeling en nieuwe glazen platen in de zonwering.

Omschrijving

Het KANTOORGEBOUW bestaat uit een middengebouw, vier kantoorvleugels en de achtergelegen kantine. Het gebouw heeft hierdoor een H-vormige plattegrond waarvan de enigszins taps toelopende poten naar buiten zijn geknikt. Het middengebouw heeft twee bouwlagen en een betonnen vouwschalen dak; aan weerszijden hiervan twee kantoorvleugels van drie bouwlagen met een plat dak. Achter het middengebouw tussen de achterste (oostelijke) twee poten ligt de paviljoenachtige kantine van één bouwlaag met een vouwdak. De nokrichting van het middengebouw ligt parallel aan de Amsterdamseweg, die van de kantine ligt hier haaks op. De kantine is door middel van een glazen gang verbonden met het middengebouw.

Het kantoor staat op een plint van zwarte baksteen, waarover het bovenliggende gebouw uitkraagt. Een strook gravel volgt de contouren van het gebouw. De kopgevels van de vleugels, de achter (oost-)gevel van het middengebouw, de westgevel en de achterhelft van de oostgevel van de kantine zijn bekleed met stroken natuursteen (travertin) van verschillende afmetingen; elke rij stenen verspringt steeds ten opzichte van de boven- en onderliggende laag.

De kantoren zijn uitgevoerd als een staalskelet met glazen gevels. De langsgevels van de kantoorvleugels bestaan uit vliesgevels van vloer tot dak. De glazen puien worden omsloten door een lijst van beton. De zuidgevels van de vleugels hebben buitenzonwering (luifel); de aansluiting met het dak wordt gevormd door een metalen daklijst.

De entree van het hoofdgebouw wordt gevormd door een constructie van gewapend beton op twee betonnen poten waarin de (prefab) trap en luifel zijn opgenomen. Het niveau van de oprit met de onderkelderde parkeerzone voor de hoofdingang sluit hierop aan. De hoge, centraal gelegen entreehal bevindt zich in het middengebouw en is gelegen op de eerste verdieping. Het dak heeft een metalen bedekking met aan de uiteinden daklichten. In de vier dakschilden van de zuidgevel zijn ventilatoren opgenomen in betonnen uitsparingen.

De kantine heeft een rechthoekige plattegrond, waarvan de twee korte zijden naar binnen zijn geknikt. De linkerhelft van de oostgevel van de kantine bestaat uit glas, de rechterhelft uit travertin beplating. Deze overgang in de gevelbekleding correspondeert met het omliggende terras rondom de zuidelijke helft van de kantine; de zuidgevel van de kantine is geheel van glas, de noordgevel van zwarte steen met een doorlopende rij van twaalf bovenlichten waarvan de helft met een draaibaar deel. De entree van de kantine bevindt zich aan de linkerzijde van de noordgevel. Rondom de kantine is een terras aangelegd. Het vouwdak van beton heeft een metalen bedekking. Ten noorden van de verbinding tussen kantine en middengebouw staat een hoge, vrijstaande gemetselde SCHOORSTEEN uit 1957.

Het kantoorgebouw is oorspronkelijk bedoeld geweest voor 500 medewerkers. De gebouwopzet is semi-splitlevel. Het schalendak van de centrale entreehal wordt gedragen door acht Y-vormige naar beneden taps toelopende betonnen kolommen. Tegen de achterwand zijn drie manshoge beeldengroepen bevestigd. Elke groep bronzen beelden verbeeldt arbeiders in verschillende stadia van het uitvoeren van zwaar werk.

De begane grond van het middengebouw bestaat, evenals de onderkeldering van de oprit, uit een paddenstoelconstructie van betonnen kolommen. De kantoorvleugels waren opgezet volgens het kantoortuin-principe, hetgeen vooral tot uiting komt in de relatief grote verdiepingshoogte van 51/2 m. De constructie van de vleugels wordt gevormd door stalen I-kolommen en balken.

Waardering

Het KANTOORGEBOUW met vrijstaande SCHOORSTEEN is van algemeen belang:

- wegens het oeuvre van de internationaal bekende architect Marcel Breuer;

- wegens de ensemblewaarde als hoofd complexonderdeel van het ontwerp waarbij de parkaanleg met de daarin gesitueerde objecten bewust is meegenomen in het ontwerpproces en als onlosmakelijk geheel met het gebouw zelf beschouwd dient te worden;

- vanwege de gaafheid van het exterieur in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering;

- wegens de architectuurhistorische waarden door de bijzondere bouwkundige constructie die hier is toegepast;

- wegens de cultuurhistorische waarden, waarbij de architectuur een uiting is van de sociaal-economische ontwikkelingen rond de werkomgeving;

- wegens de architectuurhistorische waarden als bijzonder toonbeeld van het progressieve materiaalgebruik in combinatie met de schaal van de opzet van het geheel;

- wegens de kunsthistorische waarden door de bijzondere kunsttoepassing in het interieur.