Voor oppervlakken die nooit een afwerking hebben gekregen (bijv. natuursteen, hout of pleisterwerk) geldt: liever niet schilderen. Het kan in de toekomst bouwfysische en technische schade veroorzaken en is niet passend binnen de architectonische context. Dat geldt ook wanneer u een bijzondere afwerking of schildering van cultuurhistorische of materiaaltechnische waarde aantreft. Reinigen is vaak een goed alternatief.

Gebreken van een dik verflagenpakket
Een te dik verflagenpakket vertoont eerder gebreken. Het kan loslaten en moet dan verwijderd worden. Dit gaat gepaard met onnodige kosten, verlies van waardevolle informatie en dichtslibben van profileringen. Soms moeten hierdoor verflagen verwijderd worden. Dit is arbeidsintensief en kostbaar, waarbij de kans op schade aan de ondergrond groot is. Conclusie: voorkomen is beter.

Loop uw gevel periodiek na en werk potentiële probleemgebieden bij onderdorpels, houtverbindingen en glasroeden op tijd bij en voorkom schade. Ook periodiek reinigen zorgt ervoor dat het schilderwerk langer meegaat.

Reinigen vraagt zorgvuldige aanpak
Reinigen is een duurzame oplossing die een zorgvuldige aanpak vereist. Er zijn geen standaardmethoden om afwerkingen te reinigen. Voor waardevolle oppervlakten is het raadzaam dat de schilder samenwerking zoekt met een restaurator. Deze mengt reinigingsmiddelen op maat, afhankelijk van de situatie, en past de reinigingsmethode daarop aan. De gekozen methode kan het verschil maken tussen behoud of beschadiging. 

Bij voorkeur worden alle aanwezige historische verflagen niet verwijderd, zodat de historische gelaagdheid van een gebouw behouden blijft. Zonder schade is er geen reden om het oude verf- en pleisterpakket te verwijderen. Verflagen die goed vastzitten en hechten aan de ondergrond zijn na reinigen en licht opschuren nog steeds een goede basis voor nieuwe verflagen. Oude verven kunnen lood-, koper- en andere metalen bevatten die de ondergrond beter beschermen tegen biologische aantasting dan de nieuwere (milieuvriendelijke) verfproducten.

Als verwijderen noodzakelijk is...
Als verwijderen toch noodzakelijk lijkt, moet via kleurhistorisch onderzoek vastgesteld en gedocumenteerd worden welke verflagen verwijderd worden. Voor binnenschilderwerk is het verwijderen van verflagen minder urgent want mindere verflagen kunnen opnieuw vastgezet worden door een restaurator.

• Wilt u advies over kleurhistorie met betrekking tot uw pand of wilt u meer weten over kleurhistorisch onderzoek, kijk dan op cultureelerfgoed.nl.
• Raadpleeg voor het verwijderen de regionale milieu- en arbodienst voor de juiste voorzorgsmaatregelen bij afvoeren en vraag tijdig een omgevingsvergunning bij uw gemeente aan.

Verf bestaat uit pigmenten, bindmiddel en hulpstoffen. De eigenschappen hiervan veranderen met de tijd. Als we het over verf hebben, spreken we over verfsysteem en kleur. Het ideale verfsysteem heeft vergelijkbare eigenschappen als de bestaande lagen, zoals waterdampdoorlatendheid, en zorgt niet voor spanningsverschillen. Monumenten vragen om een historisch passend verfsysteem en historisch passende verwerkingstechniek.