De bescherming van monumenten in Nederland
Monumentenzorg is de bescherming, instandhouding, het onderhoud en het herstel van belangrijke onroerende goederen. Nederland heeft rijksmonumenten, gemeentelijke en provinciale monumenten. Voor de verschillende monumenten gelden verschillende rechten en plichten.
Uw gemeente als eerste aanspreekpunt
De gemeente is uw eerste aanspreekpunt als het gaat om monumentenzorg in Nederland. De gemeente voert de wet- en regelgeving uit, helpt u met de vraag of u wel of geen vergunning nodig heeft en geeft advies over de haalbaarheid van uw plannen.
Wetten en regels
Uw monument onderhouden, restaureren of verbouwen? Neem dan zo snel mogelijk contact op met uw gemeente, zij beoordelen de haalbaarheid van uw plannen nog voordat u de Omgevingsvergunning aanvraagt. Bij grote ingrepen, sloop of het herbestemmen van rijksmonumenten, vraagt de gemeente advies aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Subsidies, regelingen en fondsen
Subsidies, fondsen en leningen zijn er voor u als monumenteigenaar of bewoner. Komt u niet in aanmerking voor subsidie? Dan is aanspraak maken op een lening met lage rente via het Nationaal Restauratiefonds of op een ander fonds een mogelijkheid.
Bescherming van verschillende monumenten
In Nederland zijn er verschillende typen monumenten: rijksmonumenten, provinciale monumenten, gemeentelijke monumenten en beschermde stadsgezichten of dorpsgezichten. Hoe zijn ze beschermd?
Vervallen monument in de buurt. Wat nu?
De meeste monumenteneigenaren zorgen goed voor hun huis. Toch kan het voorkomen dat een historisch gebouw in uw omgeving in verval raakt. Maakt u zich zorgen over de staat van een oud pand in uw buurt? Wij vertellen u graag wat u hieraan kan doen.
Rijksmomumenten
Heeft u een monument? Dan is de bescherming wettelijk geregeld in de Erfgoedwet. Onder deze wet vallen ook groene monumenten, zoals tuinen en parken, en archeologische monumenten. Er zijn speciale financiële regelingen zoals subsidies en laagrentende leningen beschikbaar voor u als eigenaar van een rijksmonument. Deze vraagt u aan bij het Nationaal Restauratiefonds, de overheid of uw provincie.
Provinciale- en gemeentelijke monumenten
De bescherming voor uw provinciale- of gemeentelijke monument met de daarbij horende rechten en plichten staan in de provinciale of gemeentelijke monumentenverordening en in de bestemmingsplannen van de gemeente of provincie. Deze plannen vindt u vaak op de website van uw gemeente.
Lees meer over gemeentelijke monumenten en provinciale monumenten.
Stads- en dorpsgezichten
In Nederland zijn er ruim 450 stads- of dorpsgezichten. Deze gebieden zijn beschermd in de Monumentenwet van 1988 en in de bestemmingsplannen van de gemeente. Niet alle gebouwen binnen een beschermde stads- en dorpsgezicht zijn direct ook een monument. Werkzaamheden en wijzigingen aan uw monument zijn soms vergunningsplichtig.
Lees meer over stads- of dorpsgezichten.
Informatie en helpende instanties
Handige informatie
Monumentenwacht
Wanneer schakelt u de monumentenwacht in? En wat levert het op? Hier leest u er alles over.
Organisaties en instanties
Er zijn veel instanties in Nederland die zich bezighouden met het Nederlandse erfgoed. Landelijke organisaties zoals de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, organisaties voor onderhoud en restauratie zoals de Monumentenwacht en belangenverenigingen zoals Bewoond Bewaard.
Benieuwd naar ervaringen van anderen?
Bernard Brons
