In Vogelenzang, vlakbij de duinen, ligt de buitenplaats Leyduin. Dit gebied omvat meerdere buitenplaatsen en daarmee ook meerdere monumentale gebouwen. Onder meer de rijke Amsterdamse familie van Loon had hier haar buitenverblijf. Het Juffershuis is gebouwd in de 18e eeuw en daarmee het oudste pand op de buitenplaats.

Arthur Schaafsma was betrokken bij de restauratie van dit Juffershuis. ‘Wij organiseerden de financiering en we wilden een passende functie voor het Juffershuis bedenken die aansloot bij de buitenplaats. We kwamen uit op een ‘lichte horeca bestemming’. Kleinschalig, waar ’s avonds om 21 uur het licht uitgaat. Mensen die in het Juffershuis verpozen, moeten daarvoor een wandeling van 15 minuten vanaf de parkeerplaats overhebben.’

‘Wij hebben ons als organisatie nadrukkelijk bemoeid met de uitbater die erin zou komen. Het moest wel iemand zijn die uit de voeten kon met deze plek midden in een natuurgebied. Wij hebben iemand gevonden die zich hierbij thuis voelt en ook in andere natuurgebieden, zoals de Oostvaardersplassen, actief is. De keuken serveert biologische en regionale producten en in de Landwinkel zijn straks mooie producten te koop. Als alles af is, kan er ook gelogeerd worden in het Juffershuis. Boven komen gastenkamers.’

‘De totale kosten van de restauratie werden geraamd op € 900.000, maar inmiddels is dat bedrag uitgekomen op meer dan € 1 miljoen. Die kostenstijging heeft met name te maken met de tegenvallende hoeveelheden asbest in het pand. Hoewel we vooraf grondig onderzoek hadden gedaan naar de aanwezigheid van asbest, kwam er gedurende de restauratie nog een keer of drie, vier asbest achter een wandje tevoorschijn. Dat leidde tot bouwvertraging en extra kosten. Bij een volgend project zou ik dus nog veel grondiger onderzoek laten doen in de voorfase, dat scheelt uiteindelijk extra kosten.’

Er kwam nog een keer of drie, vier asbest achter een wandje tevoorschijn.

‘De provincie Noord-Holland kende een forse subsidie toe van 2,5 ton en verder kwam er veel geld binnen uit een aantal andere fondsen en via particulieren, die donateur zijn van Landschap Noord-Holland. De betrokkenheid van onze beschermers is enorm belangrijk. Het laatste staartje hebben we gefinancierd via een lening van het Restauratiefonds.’

‘We hebben een bouwhistoricus laten kijken naar de opbouw van het pand. Het leek in eerste instantie dat het om een dubbele woning uit één periode ging, maar het bleek dat het in delen is opgebouwd. Het eerste deel is gebouwd tussen 1750 en 1796, als boerderij. In de loop der jaren zijn er stukken tegenaan gebouwd en pas in de 19e eeuw ontstond de huidige uitstraling. Binnen zijn de tijdlagen zichtbaar en dat houden we ook zo. Zo is er op de begane grond een balkconstructie die haaks staat op de rest. Hier bevindt zich het alleroudste deel van het Juffershuis. Handig is het niet, maar we houden het zo, omdat hier overduidelijk het verhaal van dit pand zichtbaar wordt.’

‘Bijzonder was het onderzoek naar de isolatie van de muren. We hadden hier en daar gelezen dat de muren geïsoleerd waren met zeegras. Dat vonden we interessant, dus hebben we dat nader onderzocht. De isolatie bleek echter niet uit zeegras te bestaan, maar uit houtkrullen en hooi. Dat hooi hebben we laten analyseren. We kregen op die manier informatie over de vegetatie op Leyduin in de periode van de bouw van het Juffershuis, zo’n 200 jaar geleden. En de soorten die we daarin tegenkwamen, zien we nu weer terugkomen op de buitenplaats, in de gebieden waar we natuurmaatregelen hebben genomen om de oude situatie te herstellen. De restauratie van het Juffershuis bracht ons de bevestiging dat we ook met de natuurontwikkeling op Leyduin op de goede weg zitten.’

‘Ik ben zelf erg onder de indruk van de authentieke elementen, zoals de schouw, de servieskast en de turfkist. Dit zijn stuk voor stuk elementen die we hebben laten restaureren. We brengen ook de oude groene kleur terug. De oude keuken is straks de lounge waar gasten fijn kunnen zitten. Het Juffershuis is een plek geworden waar je voelt dat er een verhaal aan vast zit. We zullen er dan ook voor zorgen dat bezoekers goed geïnformeerd worden.’

We kregen informatie over de vegetatie op de buitenplaats van 200 jaar geleden.