Harry Waber werkt voor het team Vastgoed van Zuyd Hogeschool en vanuit die rol is hij betrokken bij het onderhoud van de monumentale panden van de Hogeschool in Maastricht. Waber: ‘De Kunstacademie, de Toneelschool, het Conservatorium, het FIBC en de Hotelschool: ze zitten allemaal in monumentale panden. In Maastricht hebben we 50.000 m2 vloeroppervlak in gebruik en de helft daarvan bevindt zich in een monument. Wij stonden als organisatie onlangs voor de keuze of we voor nieuwbouw zouden gaan of toch in deze panden blijven. Toen is het besluit genomen om in de oude panden te blijven. We zullen dan wel moeten investeren om de panden toekomstbestendig te maken, met name op het gebied van klimaatbeheersing. De sfeer was voor de opleidingen van doorslaggevend belang. Nieuwbouw kan niet op tegen de charme van monumenten.’

In 2008 viel het besluit om de Hotelschool te gaan huisvesten in Château Bethlehem. De oudste delen van het kasteel stammen uit de 13e eeuw. In de jaren vijftig kwam het kasteel in bezit van de Hotelschool. Het werd in gebruik genomen als woongebouw voor studenten. Vanaf midden jaren tachtig werden er kantoren in het gebouw gehuisvest en verdwenen de studenten. ‘Wij hebben er nu een ‘teaching-hotel’ van gemaakt. Onze studenten kunnen nu praktijkervaring opdoen in ons eigen hotel. Wij hebben twaalf bekende en minder bekende designers gevraagd om voor 26 kamers een unieke stijl te ontwerpen. Van Junglebook-kamer tot zwembadkamer: gasten kunnen kiezen uit allerlei sferen. De studenten kunnen zo ervaren hoe ze allerlei onderdelen van hun vak in heel verschillende omgevingen vorm kunnen geven.’

Het kasteel is van binnen dus flink gemoderniseerd. Waber: ‘Wij hebben met de gemeente Maastricht gekeken wat er wel en niet kon. Wij hoefden in de structuur van het kasteel niet veel te veranderen. Wel hebben we specifiek gekeken waar we de installaties voor de luchtbehandeling en de airco konden plaatsen. Alles was erop gericht dat aan de monumentale buitenkant niet zichtbaar is dat het gebouw van alle moderne gemakken is voorzien. We hebben er binnen natuurlijk voor gezorgd dat ook daar bepaalde monumentale elementen goed zichtbaar bleven.’

Monumentale elementen bleven goed zichtbaar.

De Hotelschool was het eerste monument dat de Hogeschool ging verbouwen en restaureren. ‘De kantoormedewerkers moesten daarvoor verhuizen naar nieuwbouw. Zij kregen een moderne werkplek die voldeed aan de nieuwste normen. Toch hebben we nog nooit zoveel klachten gehad als na die verhuizing. Mensen misten hun oude werkplek, hoeveel ongemakken die ook had. De charme van werken in een torenkamer, waar je in de winter bijkans bevroor, is niet te evenaren in een gloednieuw, luxe kantoorpand. Toch moeten we ook kijken naar het klimaat in onze monumenten. Deze panden hebben nu het laagste niveau energiegebruik per vierkante meter. We gaan nu kijken hoe we de luchtkwaliteit en de koeling zo duurzaam mogelijk kunnen realiseren. Met behoud van de monumentale kwaliteit uiteraard.’

De charme van werken in een torenkamer, waar je in de winter bijkans bevroor, is niet te evenaren.

De Hogeschool krijgt ondersteuning van de Monumentenwacht Limburg.  Waber: ‘Van oudsher is de Monumentenwacht hier eens per jaar om onze gebouwen te inspecteren. Altijd maken ze dan een rapport waarin staat wat we moeten doen om het monument in goede conditie te houden. Maar om eerlijk te zijn deden we daar lang niet altijd wat mee. Er was dus nogal wat achterstallig onderhoud, toen we in 2008 begonnen met de restauratie van het Kasteel. Wij hebben het reguliere onderhoud in het verleden onderschat, dat willen we in de toekomst toch anders aan gaan pakken.’

Er was nogal wat achterstallig onderhoud.

De Monumentenwacht Limburg heeft de Hogeschool ook geholpen bij de aanvraag van de BRIM-subsidie. Waber: ‘Verder kregen we via de Monumentenwacht contact met vakmensen. Dat zijn meestal niet de goedkoopste, maar je weet dan wel dat het werk goed gebeurt. Bovendien hebben we de Monumentenwacht gevraagd bij de uitvoering van de restauratiewerkzaamheden mee te kijken, zodat de kwaliteit van het werk gewaarborgd is. We zijn nu bezig met het restaureren van ornamenten in de tuin, zodat het totale plaatje straks helemaal in orde is.’

Via de Monumentenwacht kregen we contact met vakmensen.

Na het project met Château Bethlehem gaat Zuyd Hogeschool dus aan de slag met andere monumentale panden en ook daarbij helpt de Monumentenwacht.  Die gebouwen zien er een stuk beter uit dan het kasteel destijds. Thieu Tubée is als monumentenwachter betrokken bij de inspecties van de panden van Zuyd. ‘Grootscheeps onderhoud was echt noodzakelijk. Bij Château Bethlehem was het mergelwerk op verschillende plaatsen er slecht aan toe. Door de moeilijke bereikbaarheid van dakgoten en de toren, moest ook hier hoognodig wat gebeuren. Net op tijd is het kasteel aangepakt en nu is het de komende jaren van belang dat het weer goed bijgehouden wordt.’ Tubée is blij met het feit dat de provincie Limburg bij de nieuwe restauratiesubsidieregeling als eis gesteld heeft, dat eigenaren na afronding van de restauratie ervoor moeten zorgen dat het monument in goede staat van onderhoud blijft. Daarvoor moeten ze hun monument structureel laten inspecteren door de Monumentenwacht Limburg. Tubée: ‘Zo kan de subsidiegever zien dat het onderhoud van het monument ook daadwerkelijk aandacht krijgt. Goed zorgen voor een monument doe je niet eens in de zoveel jaar, maar dat vraagt continu aandacht.’

Zorgen voor een monument vraagt continu aandacht.