‘De eerste gesprekken vonden plaats in 2013, we hebben er anderhalf jaar over gedaan voordat we het kochten,’ vertelt Monique Bronwasser. ‘Huize de Beek was onderdeel van een veel groter landgoed dat in de jaren vijftig werd verkocht aan de toenmalige gemeente Halsteren en vervolgens opgedeeld. Een deel van het landgoed werd gebruikt voor sociale woningbouw en de aanleg van een sportpark. In Huize de Beek kregen een paar gemeentelijke diensten onderdak en het omliggende park werd openbaar wandelpark. Vanaf de jaren tachtig verhuurde de gemeente het huis aan derden.’

‘Het huis was nog wel helemaal intact, maar het was in zeer slechte staat. Er was in dertig jaar weinig onderhoud aan gedaan: de dakgoten waren lek, de buitenmuur was geschilderd met een soort rubberverf en binnen was al die jaren geen schilder meer over de vloer geweest. Maar we keken er doorheen. Het is statig, schilderachtig en sierlijk. De hal gaf een enorm plechtige indruk. Er is een dubbel trappenhuis aanwezig: de trap van het personeel loopt van de kelder tot aan de zolder, het trappenhuis voor de bewoners gaat van de begane grond naar de eerste verdieping. In het souterrain bevinden zich onder meer de voormalige keuken, een wijnkelder en personeelsverblijven. Een soort upstairs, downstairs setting, zoals in Downton Abbey.’

‘Het huis was nog wel helemaal intact, maar het was in zeer slechte staat. Er was in dertig jaar weinig onderhoud aan gedaan: de dakgoten waren lek, de buitenmuur was geschilderd met een soort rubberverf en binnen was al die jaren geen schilder meer over de vloer geweest. Maar we keken er doorheen. Het is statig, schilderachtig en sierlijk. De hal gaf een enorm plechtige indruk. Er is een dubbel trappenhuis aanwezig: de trap van het personeel loopt van de kelder tot aan de zolder, het trappenhuis voor de bewoners gaat van de begane grond naar de eerste verdieping. In het souterrain bevinden zich onder meer de voormalige keuken, een wijnkelder en personeelsverblijven. Een soort upstairs, downstairs setting, zoals in Downton Abbey.’

‘Het was veel groter dan wat we zochten, er hoorde ook nog een flink koetshuis bij, maar we durfden dit project wel aan te pakken. Er lag al een heel restauratieplan klaar, maar de gemeente heeft het nooit uit laten voeren. Uiteraard kregen wij wel de beschikking over dat plan. We kunnen dus niet stellen dat we niet wisten waar we aan begonnen! We startten met het vervangen van het gehele leiendak, dakbeschot, kilkepers en het lood en zinkwerk. Daarna met het verwijderen van de verflaag op de buitenmuren. Die verflaag gaf veel vochtproblemen. Het restaureren van balkon-delen en houtsnijwerken, het schilderwerk van al het houtwerk als dak overstekken, kozijnen, ramen en deuren aan de buitenzijde, het hardsteen buiten, van gevelplint tot buitentrappen, reconstructie van het ossenoog en hekwerk van de toren, echt álles is aan de beurt gekomen. Er waren hier continu ruim dertig mensen aan het werk. Toen de buitenzijde van het huis gedaan was, konden we aan de slag met het interieur.’

De kozijnen en ramen zijn gedeeltelijk gerestaureerd en gedeeltelijk vernieuwd.  ‘Aan de buitenzijde hebben we nu speciaal isolatieglas voor monumenten, een met krypton gevulde spouw en aan de binnenzijde hebben we gelaagd glas met een Uv-filter. Dat Uv-filter is nodig, vanwege onder meer de muurschilderingen in huis.’

‘Een restauratiesmid uit Zeeuws-Vlaanderen herstelde de heteluchtkachelinstallatie uit 1880. Dit was een soort centrale verwarming: de kachel, een grote gietijzeren bol, staat in de kelder. In de muren op de begane grond en de eerste verdieping zijn kanalen ingemetseld waar warme lucht doorheen stroomt. Via het openen of sluiten van roosters in de verschillende kamers kan de temperatuur geregeld worden. Wij gebruiken de installatie wel, maar alleen met speciale gelegenheden, het is niet iets om voor een uurtje aan de zetten. Het duurt toch wel een halve dag voor de kamers op temperatuur zijn. We hebben gehoord dat er destijds speciaal iemand in dienst was, de stoker, die de bediening voor zijn rekening nam. Daarnaast stond in iedere kamer ook nog eens een afzonderlijke kolenkachel. Wij hebben nu in alle kamers houtkachels staan en daarnaast zijn we voorzien van een moderne cv-installatie.’

‘Wij gingen alleen in zee met mensen waar we vertrouwen in hadden. We zeiden tegen elkaar: ‘We restaureren voor minstens 100 jaar, dus het moet goed.’ Dus huurden we niet een, maar twee stukadoors! Een “gewone” voor de muren, en een restauratiestukadoor voor alle ornamentenplafonds. Alles ging in overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Al met al zijn we vijf jaar bezig geweest. Daarbij hebben we zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat teruggebracht. Dat kon ook, want er was veel bewaard gebleven. Alles wat niet origineel was, sloopten we eruit. Maar alle schouwen waren nog aanwezig, en ook alle ornamenten aan de plafonds, alle dubbele paneeldeuren en het originele geornamenteerde bronzen raam en deurbeslag. Alles in erbarmelijke staat, maar nog wel te herstellen.’

We restaureren voor minstens 100 jaar, dus het moet goed

‘Een prachtige ontdekking waren de schilderingen in de hal. Toen wij daar snoeren wegtrokken, liet er ook wat latex van de muren los. Zo ontdekten wij kleurrijke schilderingen onder de bovenste verflaag! Uiteindelijk bleek dat op de muren van de hal zowel boven als beneden een enorme muurschildering zat. Het is een zogenaamde marouflage: een schildering van olieverf op linnen, die op de muur is geplakt. Ook de Rijksdienst vond het bijzonder. De schilderingen bevatten zogenaamde ‘groteske voorstellingen’, met tal van vreemde wezens, half mens, half dier en afbeeldingen van draken en bloemen. De plafondlijsten en pilaren waren beschilderd met marmerimitaties en de deuren waren beschilderd met houtimitaties. Wij zijn zelf op zoek gegaan naar iemand al dit prachtige schilderwerk zou kunnen restaureren. 

‘Wij zijn vrijwel meteen ook lid geworden van de Monumentenwacht Noord-Brabant. Er kwam een in interieur gespecialiseerde Monumentenwachter op bezoek, die met ons meedacht over behandeling van de interieurdelen zoals de marmeren schouwen en de vloeren, maar ook over de aanpak van de muurschilderingen in de hal. En de Monumentenwacht is hier ook geweest in opdracht van de provincie Noord-Brabant tijdens de restauratie van het huis en later ook het koetshuis. Ze checkten dan of de kwaliteit van het geleverde werk goed was.’ Monumentenwachter Wilbert van Balkom komt nu eens per jaar langs voor een bouwkundige inspectie van Huize de Beek en het Koetshuis. Wilbert vertelt: ‘Met die jaarlijkse inspecties kunnen we gebreken tijdig signaleren, met regulier onderhoud kan je dat dan ondervangen. Kleine reparaties die snel moeten, zoals een lekkende goot, verhelpen we al tijdens de inspectie. Zo voorkom je dat kleine gebreken kunnen uitgroeien tot een veel groter probleem.’

Er kwam een in interieur gespecialiseerde Monumentenwachter op bezoek

‘Het wonen in een monument is heel anders dan in een gewoon huis. Ik geniet enorm van al die ruimte om me heen. We hebben tijdens onze eerste winter hier wel even moeten zoeken hoe we om zouden gaan met de verwarming. Je kan niet alle kamers van meer dan vier meter hoog verwarmen, maar je moet wel een bepaalde basiswarmte hebben om vochtproblemen te voorkomen. We denken nog na over binnenluiken. Inmiddels zijn we meer gewend aan het klimaat in huis, het is naar ons gevoel nu redelijk comfortabel wonen. Ik ben hier heel graag. Het huis staat middenin het groen. Ieder raam biedt een prachtig uitzicht over bomen en grasvelden. Het is een oase! De tuin om ons huis moeten we nog gaan aanleggen. Het moet passen bij het huis en bij het omliggende park. We weten nog niet hoe dat eruit moet zien, daar halen we uiteraard weer een vakman bij.’