Ad van den Ouweland is sinds 2013 eigenaar van rijksmonument het Kornhuys. Zijn oom Piet, een broer van zijn moeder, had hier tot op hoge leeftijd het ambacht van klompenmaker uitgeoefend. Ad vertelt: ‘Bij mij ontstond al vrij snel het idee dat ik de boerderij wilde kopen. Ik wilde het erfgoed graag in mijn familie houden, maar wist nog niet wat ik ermee zou doen. Wel stond al vast dat ik er een maatschappelijke betekenis aan wilde geven, om op die manier iets te kunnen betekenen voor anderen. En omdat ik al sinds 2003 in mijn werk met duurzaamheid bezig ben, wilde ik niet alleen restaureren, maar ook verduurzamen.’

Ik wilde het erfgoed graag in mijn familie houden, maar er ook een maatschappelijke betekenis aan geven.

 ‘In 2013 werd ik uiteindelijk eigenaar van de boerderij: een rijksmonument in slechte conditie, met een hoop lekkage en asbestplaten op het dak. Ik werd al snel benaderd door de heer Albert Bax van Oome Raamsdonk B.V., een restauratiebedrijf uit de buurt.  Hij had gehoord dat ik het gekocht had, en we hadden meteen een goede klik. Het was van meet af aan duidelijk dat wij het wel eens zouden worden.

Hij gaf mij een waardevol advies: ‘Stel een bouwteam samen.’

Hij gaf mij een waardevol advies: ‘Stel een bouwteam samen.’ Dat advies is opgevolgd, niet alleen door voor de restauratie en nieuwbouw inderdaad een bouwteam samen te stellen, maar ook door op andere terreinen deskundigen te raadplegen, zoals op het gebied van zorg en juridische- en fiscale inrichting van de organisatiestructuur. Het is van belang je eigen grenzen te kennen, hoewel ik door dit project ook zelf veel ervaring heb opgebouwd. Het bouwteam bestond naast restauratiebedrijf Oome Raamsdonk B.V. uit BBM-architecten B.V. en Meijs Installatietechniek B.V.  Ruimte voor ruimte bepaalden we wat er diende te gebeuren en per bouwfase werd een plan met bijbehorende begroting opgesteld.’

Ad was eigenlijk met twee projecten tegelijk bezig: aan de ene kant de restauratie van de boerderij en aan de andere kant het invullen van de zorgbestemming die hij in gedachten had. ‘Ik reisde het hele land door om te kijken bij boerderijen en zorginstellingen om ideeën en ervaring op te doen. Gelukkig was ik in die periode zelfstandig ondernemer en kon ik kon mijn tijd redelijk flexibel invullen. Dat was wel een voorwaarde om dit allemaal te kunnen realiseren.

Achteraf lijkt het alsof veel dingen zo moesten zijn. Zoals ook de ontmoetingen met ouders uit Dussen en omgeving, met een kind met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking. Zij hadden een droom en die droom werd ook van mij: een woongelegenheid realiseren voor jongeren met een beperking. Ik heb ervaren dat het voor ouders een enorme opgave is om hun kind uit huis te plaatsen. Dat moet veilig, warm en eigen voelen en dat doet het nu ook. Daar ben ik enorm blij mee.’ 

Zij hadden een droom en die droom werd ook van mij: een woongelegenheid realiseren voor jongeren met een beperking.

De welstandscommissie van de gemeente was enthousiast over het feit dat Ad een maatschappelijke bestemming aan het monument wilde geven. Ad: ‘Ze waardeerden het bijzonder dat ook voor mij de boerderij ‘heilig’ was. Het is een monumentaal pand op een dijk; we wilden ervoor zorgen dat nieuwe elementen de voormalige klompenmakerij visueel niet gingen overvleugelen. En dat is gelukt.

Ook de tuin is een monument, waar de bewoners hun eigen fruit kunnen oogsten en heerlijk kunnen vertoeven.

We hebben het project in fasen opgepakt. Fase 1 betrof het groot onderhoud van de boerderij. Daarna volgden in fase 2 de restauratie en de interne verbouwing van de boerderij en vervolgens in fase 3 de nieuwbouw van de zorgappartementen. Momenteel werken we aan het afronden van de laatste fase 4: de tuininrichting. Daar heb ik ook Stichting de Brabantse Boerderij bij betrokken. Een oude notenboom op het erf is opgenomen in het Boomregister. En een deskundige op het gebied van fruitrassen heeft de circa 80 jaar oude fruitbomen qua rassen in kaart gebracht. Ook de tuin is een monument, waar de bewoners hun eigen fruit kunnen oogsten en heerlijk kunnen vertoeven.’

‘Ik ben op zoek gegaan naar een zorginstelling die de zorg aan deze groep jongvolwassenen zou kunnen verlenen. Ik had inmiddels door mijn rondgang al wat kennis opgebouwd over de randvoorwaarden die er zoal gesteld worden: aan het pand, maar ook aan de zorgverlening. Uiteindelijk heb ik gekozen voor de Stichting Prisma uit Waalwijk. In het voorhuis van de boerderij woont het beheerderspaar en in het achterhuis bevindt zich de gemeenschappelijke ruimte voor de bewoners. Daar wordt gekookt en geleefd. Via een glazen corridor is er een verbinding met de negen nieuwe zelfstandige woonzorgappartementen.

We moesten bij de restauratie rekening houden met allerlei eisen die gelden rondom zorgverlening, bijvoorbeeld met betrekking tot de veiligheid en de aanwezigheid van een hoogwaardig zorgcommunicatiesysteem. Gelukkig hebben we aan die eisen kunnen voldoen en tegelijkertijd de monumentale waarden weten te behouden. Boven de deel zijn twee logeerplekken die binnenkort beschikbaar komen voor een kort verblijf in het Kornhuys.’

‘Op een vakbeurs kwam ik met het Nationaal Restauratiefonds in aanraking. Remco Vos van het fonds kwam daarna bij mij op bezoek en was enthousiast over de plannen voor het Kornhuys. Hij vroeg of het Restauratiefonds mij kon ondersteunen bij de financiering. Dat was fantastisch. Het Restauratiefonds was en is nog steeds bijzonder betrokken bij het project. Er is ook een geweldige medewerking geweest vanuit de Belastingdienst; zij hielpen met het in kaart brengen van de toen geldende fiscale tegemoetkoming. Voor de duurzaamheidsmaatregelen hebben we subsidie aangevraagd via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).’

Het Restauratiefonds was en is nog steeds bijzonder betrokken bij het project.

‘We hebben op het gebied van energiebesparing en hernieuwbare energie het maximaal mogelijke gedaan: zowel het monument als de nieuwbouw worden op een energiezuinige wijze verwarmd en gekoeld. In de monumentale boerderij zijn voorzetwanden geplaatst, de begane grond vloeren zijn vervangen door geïsoleerde betonvloeren voorzien van laagtemperatuur vloerverwarming. De oorspronkelijke tegelvloeren zijn hierop teruggeplaatst. In de boerderij is monumentenglas toegepast. Verder is overal ledverlichting, er is een ventilatiesysteem met warmteterugwinning (wtw), een zonneboiler met zonnecollectoren en een warmtepomp.

Het Kornhuys is nu op de toekomst voorbereid.

Op de nieuwbouw hebben we op de niet zichtbare kant van het dak  zonnepanelen geplaatst. Op beide zijden van het dak is sedum aangebracht.  Daar moest bij de constructie wel rekening mee gehouden worden, want deze moet het gewicht van zowel het sedum alsook de zonnecollectoren kunnen dragen. Verder hebben we voorzieningen voor laadpalen aangebracht, dus ook wat het vervoer betreft is het Kornhuys op de toekomst voorbereid.’

Veel mensen uit het dorp Dussen voelen zich verbonden met het Kornhuys en zetten zich er ook voor in. Ad: ‘Die steun van de gemeenschap is enorm belangrijk. Zij organiseren  bijvoorbeeld acties om geld in te zamelen, maar er zijn ook veel mensen als vrijwilliger actief.  En via een van de ouders kwamen we in contact met Marianne Vos, die nu onze beschermvrouwe is. Bovendien hebben we veel gehad aan de deskundigheid die in de buurt beschikbaar was.’

De steun van de gemeenschap is enorm belangrijk.

Een van de redenen om dit project op te pakken was dat Ad het pand in de familie wilde houden. ‘Mijn moeder groeide hier met haar talrijke broers en zussen op. Een onverwacht effect van het kopen van het pand van oom Piet was dat het contact met mijn neven en nichten veel hechter geworden is. Ook zij waren blij met mijn initiatief en hebben mij moreel enorm gesteund. Dat was soms ook wel nodig, want het was al met al een behoorlijk project, waar ook weleens momenten van tegenwind waren. Onze familie is door dit project veel hechter geworden. En veel familieleden waren, net als mijn moeder van 90, dit jaar bij de officiële opening.’

Onze familie is door dit project veel hechter geworden.