Eerbeekseweg 6, Brummen
HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Groot Engelenburg. Deels in structuur en deels in detail gaaf bewaarde aanleg in landschapsstijl naar ontwerp van de tuinarchitect H. van Lunteren uit ca.1828 met behoud van 17de- en 18de-eeuwse elementen zoals de omgrachting en de hoofdas (zie Hottingerkaart uit 1783). Een groot deel van de aanleg is thans (1997) in gebruik als golfterrein, waardoor de belevingswaarde van het park is veranderd. De opzet van de aanleg wordt bepaald door een formele hoofdas (oprijlaan), die komende vanuit de dorpskern Brummen loodrecht op het huis is geprojecteerd. Langs de laan staan enkele zeer oude bruine beuken en is verder opnieuw ingeplant met eiken en dennen. Het huis ligt tezamen met de bouwhuizen op een omgracht eiland, waarvoor een rechthoekig eveneens omgracht deel van oorsprong opgedeeld in twee parterres aan weerszijden van de oprijlaan, zoals de Hottingerkaart uit 1783 al laat zien. Door tuinarchitect L. Springer zijn in 1911 de twee rechthoekige perken opnieuw ingericht: het linker tuindeel is thans betrokken bij het golfterrein met nog enkele herkenbare elementen van Springer zoals de border, een deel van het rondvormige padenverloop en het centrale punt gemarkeerd door een ornament; ook het rechter vak heeft dit markeringspunt, maar is verder opgeofferd aan een parkeerplaats en een tennisbaan. In het parkgedeelte bij het speelhuisje zijn in het begin van de 19de eeuw verschillende bijzondere bomen aangeplant zoals de mammoetboom (ca.1850) en een taxus. In het begin van de 19de eeuw is de aanleg in landschapsstijl vergraven: de veelhoekige omgrachting rondom het huis verkrijgt wordt vergroot in grillige vormen en uitgebreid met een serpentinevormige vijver waarin een klein eilandje. Vanaf de achterzijde van het huis loopt een zichtas over de waterpartij naar het achterliggende weiland, die als sierweide met rondgaande wandeling in de aanleg is opgenomen. Door de grillige vorm van het eiland is er een harmonieuze overgang gecreëerd tussen het huis met bijgebouwen en de parkaanleg. Links van de waterpartij heeft de aanleg een open karakter met beplanting in golvende lijnen en verschillende zichten over de vijver; rechts ligt het park-, wandelbos met lanen en slingerpaden. Rond het park om het huis staat een gegalvaniseerd hekwerk, dat voor de bescherming van geen belang is. Het parkbos sluit aan de westzijde aan op een met bomen omzoomde sierweide waaromheen een slingerpad (noord en west) en een laan (zuid) loopt; vanaf de laan is een dwarslaan naar de Eerbeekseweg. De rondwandeling biedt verschillende wisselende zichten over de weide met bomengroep.
Waardering
HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Groot Engelenburg van algemeen belang:
- als representatief voorbeeld van een deels in structuur en deels in detail gaaf bewaard gebleven tuin- en parkaanleg in landschapsstijl naar ontwerp van H. van Lunteren uit ca.1828;
- vanwege het behoud van enkele formele kenmerken zoals de hoofdas en de omgrachting;
- vanwege de deels in structuur bewaarde aanleg naar ontwerp van L. Springer uit ca.1911;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3), ORANJERIE (4), ZONNEWIJZER (5), TOEGANGSBRUG (6), twee TUINBEELDEN (7), TOEGANGSHEK (8), BEELDENGROEP (9), TUINVAAS (10), SPEELHUISJE (11), IJSKELDER (12), DUIKER (13), TUINMUUR (14), PORTIERSWONING (15). Ten westen van de dorpskern Brummen ligt de buitenplaats Groot Engelenburg, die met de dorpskern verbonden middels een rechte oprijlaan (de Eerbeekseweg). De laan vormt tevens de middenas van de aanleg. In 1641 werd het hoofdgebouw, na verwoesting door de Spanjaarden in de Tachtigjarige oorlog (1624) onder leiding van Hendrik van de Berg, door Jacob Schimmelpenninck van der Oije opnieuw opgetrokken. Van deze herbouw vormen drie naast elkaar gelegen ruimten aan de voorzijde thans nog de kern van het huidige huis. De kaart van Hottinger uit 1783 toont de structuur van de aanleg die nu nog aanwezig is: de rechte oprijlaan, het omgrachte eiland met het huis en aan weerszijden van de oprijlaan twee omgrachte rechthoekige parterres. In het begin van de negentiende eeuw werd een eerste aanleg in vroege-landschapsstijl gerealiseerd, waarbij een deel van de gracht werd vergraven en de middenas, in de vorm van een waterpartij, achter het huis werd doorgetrokken (zie kaart Man 1807). In 1828 liet Judith van Walrée-van Lennep het huis, met behoud van zeventiende-eeuws muurwerk, verbouwen in neoclassicistische stijl. In deze tijd werd ook de tuinaanleg verder verlandschappelijkt naar ontwerp van H. van Lunteren, waarvan de hoofdlijnen thans nog herkenbaar zijn (zie kadastrale kaart uit 1832). De tuinarchitect Springer legde in 1911 aan weerszijden van de oprijlaan een bloementuin aan, waarvan thans (1997) weinig resteert. In de loop van de twintigste eeuw vonden verschillende uitbreidingen aan het huis plaatst. Sinds 1987 wordt het landgoed geëxploiteerd als conferentie- annex golfcentrum.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De zuidgrens wordt gevormd door de Eerbeekseweg en buigt ter hoogte van de moestuin naar het noorden af, de L.R. Beijenlaan. De noordgrens wordt bepaald door de boszoom.
Waardering
De HISTORISCHE BUITENPLAATS GROOT ENGELENBURG is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:
- vanwege het 17de-eeuwse huis dat in de het begin van de 19de-eeuw in neoclassicistische stijl werd verbouwd;
- vanwege de bij de buitenplaats behorende historische tuin- en parkaanleg in landschapsstijl met behoud van de formele structuur (oprijlaan, omgrachting);
- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Eerbeekseweg | 6 | – | 6971 LB | Brummen | – | BY | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | G | 5087 | – | Brummen |
– | G | 3365 | – | Brummen |
– | G | 4406 | – | Brummen |
– | G | 4981 | – | Brummen |
– | G | 4979 | – | Brummen |
– | G | 4978 | – | Brummen |
– | G | 4980 | – | Brummen |
– | G | 4975 | – | Brummen |
– | G | 5837 | – | Brummen |
– | G | 6081 | – | Brummen |
– | G | 5782 | – | Brummen |
– | G | 6082 | – | Brummen |
– | G | 4283 | – | Brummen |
– | G | 4982 | – | Brummen |
– | G | 5839 | – | Brummen |
– | G | 3484 | – | Brummen |
– | G | 5086 | – | Brummen |
– | G | 5250 | – | Brummen |
– | G | 4976 | – | Brummen |
– | G | 4405 | – | Brummen |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1828 | 1828 | – | vervaardiging |