Rijksmonument

Beerschoten, De Bilt

Omschrijving

HOOFDGEBOUW onderdeel 1 (Beerschoten). Het symmetrisch ingedeelde buitenhuis uit 1890-1891 is in eclectische stijl op de plaats van een voorganger gebouwd. Het pand heeft een rechthoekige plattegrond en bestaat uit een hoog vierkant corps de logis (souterrain en twee bouwlagen) en twee lagere zijvleugels. De drie bouwdelen zijn apart overkapt door met gesmoorde kruispannen gedekte afgeplatte schilddaken, die zijn voorzien van een ijzeren crête. De muren zijn rood gesausd en hebben gepleisterde hoekblokken. In de rondgaande plint van gepleisterde rusticablokken en hardstenen banden zijn de kelderlichten aangebracht. De hoofdingang bevindt zich in de noordoostgevel. Een brede trap leidt naar een ingangsportiek van vier Toscaanse zuilen onder een hoofdgestel waarop het balkon met hardstenen balustrade rust. Een grote driedelige vensterpartij met dubbele deuren opent op het groene balkon. Aan weerszijden van de hoofdingang bevindt zich een vensteras met een omlijst rondboogvenster en een omlijst venster met driehoekig fronton. De achtergevel van het corps de logis is zowel op de verdieping als op de bel-etage over de gehele breedte voorzien van een balkon, dat respectievelijk rust op gietijzeren en natuurstenen zuilen. Boven de rondomlopende kroonlijst van het corps de logis staat een balustrade die door twee Toscaans gedetailleerde dakkapellen en hoekpijlers wordt onderbroken. De hoekpijlers zijn voorzien van gegoten vazen, die terugkomen aanweerszijden van de bordestrap voor de ingangspartij (inscriptie: L. Schutz Zeist). De gevels van de zijvleugels zijn identiek: op de bel-etage zijn twee vensters aangebracht in een klassieke omlijsting van pilasters, kroonlijst met mozaiekwerk en een balustrade. In de mezzanino, die eveneens is versierd met mozaiekwerk, twee bolkozijnen. Tegen de noordwestgevel een vijfzijdige prieelvormige uitbouw ter hoogte van het souterrain. Hierop bevindt zich een balkon dat overdekt wordt door een zinkel koepeldak steunend op ranke gietijzeren kommen. In het INTERIEUR is ondermeer van belang de neo-renaissancistische schouw in de hal.

Waardering

Het HOOFDGEBOUW (Beerschoten) is van algemeen belang:

- vanwege de architectonische vormgeving in eclectische stijl uit 1890-1891;

- als representatief voorbeeld van eclectische bouwkunst uit de 19de eeuw;

- vanwege de kenmerkende ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer

511394

Complexnaam

Beerschoten

Provincie

Utrecht

Gemeente

De Bilt

Plaats

De Bilt

Complexomschrijving

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW(1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG(2), TOEGANGSPIJLERS(3), (IJSKELDER(4), BRUG(5), KOETSHUIS(6), TUINMANSWONING 'DE KOEPEL'(7), WOONHUIS 'KLEIN BEERSCHOTEN'(8), WONINGEN 'HET SPINNEWEB'(9)en WOONHUIS(11). Ten oosten van de bebouwde kom van De Bilt aan de doorgaande weg van Utrecht naar Zeist gelegen buitenplaats Beerschoten, die aan de westzijde grenst aan de buitenplaats Houdringe. In 1680 koch Jacob Martens de voormalige uithof van het Vrouwenklooster van het Ridderschap van Utrecht en werd zo de eerste particuliere eigenaar van het goed. In de loop van de achttiende- en negentiende eeuw werd het grondbezit aanzienlijk uitgebreid, in het bijzonder door de aankopen van de familie Steengracht van Oostcapelle, die vanaf 1820 tot 1965 Beerschoten in eigendom had. De achttiende-eeuwse formele aanleg van de buitenplaats werd gevormd door rechte lanen en twee sterrenbossen, die thans in structuur nog aanwezig zijn. Ook elementen uit deze periode, zoals de goudvissenkom en de trappenberg zijn thans nog aanwezig. In het begin van de negentiende eeuw vond rondom het huis de eerste omvorming van het park in landschapsstijl plaats met grillige waterpartijen en onregelmatig gevormde weilanden (zie Kadastrale Minuut 1824). Na 1842 volgde een tweede verlandschappelijking, waarbij de waterpartijen werden vergraven tot één slingerende beek (zie Topografische Militaire Kaart 1846-1847). Immerzeel noemt in 1842 Zocher als bouwer van de oranjerie, die in 1965 is afgebroken. Het is mogelijk dat Zochter eveneens de ontwerper was van de tweede fase in landschapsstijl. In 1889 brandde het huis volledig af, waarna het tussen 1890 en 1891 in eclectische stijl op de oude plek werd herbouwd. In 1978 werd het gerestaureerd en verbouwd tot kantoor.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing van de buitenplaats wordt bepaald door De Holle Bilt, de Visserssteeg, lanen in het bos aan de noordoostzijde en een bospad parallel aan de Amersfoortseweg, aansluitende op De Holle Bilt.

De niet- genoemde bouwkundige onderdelen, staande binnen de begrenzing van de buitenplaats, zijn voor de bescherming van de buitenplaats van ondergeschikt belang.

Waardering

De HISTORISCHE BUITENPLAATS BEERSCHOTEN is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorische belang:

- vanwege het in 1890/1891 gebouwde hoofdgebouw in eclectische stijl;

- vanwege het gaaf bewaarde formele lanenstelsel uit de 18de-eeuw en de 19de-eeuwse aanleg in landschapsstijl;

- als onderdeel van de Stichtse Lustwarande;

- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Landhuis	Kastelen, landhuizen en parken	Kasteel, buitenplaats	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
De Holle Bilt	2	–	3732 HM	De Bilt	–	–	Ja

Types
Hoofdcategorie	Subcategorie	Beschrijving	Notitie
Kastelen, landhuizen en parken	Kasteel, buitenplaats	–	–

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	B	2170	–	De Bilt

Bouwperioden
Start	Eind	Notitie	Beschrijving
1890	1891	–	vervaardiging