Inleiding

De VILLA genaamd 'Huize de Balhof' is in 1938 gebouwd naar ontwerp van A. Baart sr. uit Leeuwarden in een Interbellum-architectuur die verwantschap vertoont met de Delftse School. Dit gebeurde in opdracht van Mr. G.A. Bon-tekoe, die in hetzelfde jaar burgemeester van Ooststellingwerf werd. In diens vorige standplaats Sleen (Dr.) ontwierp dezelfde architect het ge-meentehuis. De villa ligt ruim teruggerooid op een zeer ruim eigen terrein. Bij het oorspronkelijk ontwerp behoorde een garage met hokken voor honden en voor brandstofopslag. De garage is uitgebreid en valt buiten bescherming van rijkswege, evenals twee kleine bakstenen hondehokken. Als gevolg van de dubbele bewoning is de rechtergevel gewijzigd doordat aan het balkon een opgang voor de bovenwoning is gemaakt. Aan de achtergevel is een rechthoekige aanbouw van later datum, welke bui-ten bescherming van rijkswege valt.

Omschrijving

Het landhuis heeft globaal een rechthoekige plattegrond en het opgaande muurwerk bestaat uit een spouwmuur van twee bouwlagen met bruine handvorm bakstenen gemetseld in Noors verband op bakstenen van een donkere kleur; de tweede bouwlaag is gedeeltelijk beschoten met gepotdekselde ruwe eikehouten delen, onder een overstekende rieten schildkap. De gevels zijn asymmetrisch met naar vorm en type verschillende lichtopeningen, voornamelijk voorzien van meerruitsvensters of van glas-in-lood.

In de noordgevel is de hoofdingang met een bakstenen stoep. De voordeur be-vindt zich in een terugsprong onder een luifel, onder een half rondboog bo-venlicht met spaken. Links ervan is een venster met daarboven een gevelsteen met opschrift: Huize de Balhof. Aan de rechterzijde zijn onder meer een rondboogvenster, kruisvensters met luiken boven twee keldervensters en een drielichtvenster met negenruits roedeverdeling.

In de tweede bouwlaag zijn verschillende enkelvoudige en gekoppelde vens-ters direct onder de dakvoet en een 18-ruits halvenster onder de opgetilde dakrand met glas-in-lood voorstellingen van wapenschilden van Leeuwarden, Sleen, Ooststellingwerf, 's Gravenhage, Doniawerstal en Tietjerksteradeel. De oostgevel heeft een driezijdige over beide bouwlagen doorgetrokken erker met vensters en een tweelichtvenster met luiken. De tweede bouwlaag is beschoten met eikehout en heeft een tweelichtvenster.

De zuidgevel is tamelijk regelmatig ingedeeld: de gevelwand heeft een te-rugsprong in het rechtergedeelte. De eerste bouwlaag heeft een uitbouw, een erker onder een betonnen dak, een drielichtvenster met een tuindeur in de krimpmuur en een drielichtvenster. De tweede bouwlaag is beschoten met ge-potdekseld eikehout en heeft vier drielichtvensters. Van de meeste ramen is de oorspronkelijke geleding nog aanwezig.

De westgevel is gedeeltelijk gewijzigd: in het linker gedeelte is een aan-gebouwde contemporaine bijkeuken onder een schilddak met riet en gedeeltelijk met dakpannen; de tweede bouwlaag is gedeeltelijk beschoten met hout. Aan het rechter gedeelte is een houten balkon op korbelen, waaraan recentelijk een houten opgang is aangebracht.

Het schilddak is met riet gedekt en heeft rode vorstpannen. Op de nok staan twee gemetselde schoorstenen, waarvan één een smeedijzeren bekroning heeft waarop een windwijzer staat, voorstellende de Vier Heemskinderen, vervaardigd door de leerlingen van de Ambachtsschool. In het noordelijke dakschild staan twee vleermuiskapellen met halfronde vensters; in het zuidelijke dak-schild staat een brede kajuit met strokenvensters.

Het INTERIEUR is structureel herkenbaar en bevat onder meer hergebruikte tegeltableaus.

Waardering

Het landhuis, in opdracht van burgemeester Bontekoe in 1938 gebouwd naar ontwerp van architect A. Baart sr., is van cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang vanwege:

- de hoge mate van belang van het ontwerp binnen het oeuvre van de archi- tect,

- de hoge mate van esthetische kwaliteit van het ontwerp,

- de detaillering en het materiaalgebruik,

- de hoge mate van architectonische gaafheid van het exterieur,

- de redelijke mate van structurele herkenbaarheid van het interieur en de oorspronkelijkheid van interieuronderdelen,

- de ligging en daarmee samenhangend het belang voor het aanzien van het dorp,

- de hoge mate van zeldzaamheid van een villa met genoemde kwaliteiten in Fryslân.