Age Bootsma, geboren en getogen in Goënga, is al jaren actief voor de vereniging Dorpsbelang Goënga.  Zo raakte hij betrokken bij de overname van de kerk in Goënga. ‘Vijftien jaar geleden werden wij al eens door de eigenaar van de kerk, de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) benaderd  over de overname van de kerk. We kwamen er toen met elkaar niet uit. In 2012 hebben wij vanuit Dorpsbelang het onderwerp weer op de agenda gezet: wij vonden dat de kerk hoe dan ook behouden moest blijven. Het is een Rijksmonument en het is ook nog eens beeldbepalend in ons dorp. Bewoners noemden de kerk ‘de ziel van het dorp’. Daarom richtten wij een werkgroep op, die moest onderzoeken of het mogelijk was de kerk over te nemen.

Bewoners noemden de kerk ‘de ziel van het dorp’.

In 2014 kwam alles in een stroomversnelling. De PKN had besloten een aantal kerkgebouwen in deze streek af te stoten en ook onze kerk stond op dat lijstje. Op de jaarvergadering van Dorpsbelangen kregen wij van de inwoners van Goënga de vrijheid om in gesprek te gaan over de overname. We hebben in eerste instantie nogal moeten onderhandelen over de bruidsschat. Maar uiteindelijk kwamen we er uit.

Wij namen de kerk over voor een symbolisch bedrag van één euro.

Vervolgens hebben we bij de gemeente en het Deltateam Fryske Tsjerken van de provincie Friesland aangeklopt voor subsidie en advies over de herbestemming. In een beleidsplan beschreven wij wat we met de kerk wilden.

Wij vonden dat de kerk beschikbaar moest blijven voor rouw- en trouwbijeenkomsten en voor een aantal kerkdiensten per jaar. De kerk moest dus kerk blijven. Maar daarnaast wilden wij concerten, lezingen en tentoonstellingen gaan organiseren. De kerk moest dus ook een cultuurtempel worden. Daarvoor had het gebouw wel een aantal aanpassingen nodig, zoals toiletten en een keukenblokje. Op basis van ons beleidsplan kregen we van de provincie Friesland  en van de gemeente Sudwest Fryslân subsidie, te besteden aan de restauratie en herbestemming van onze kerk. Daarnaast krijgen we ook nog een aantal jaren geld uit de BRIM subsidie pot, dat is een rijkssubsidie, bedoeld om het onderhoud van monumenten te ondersteunen.  Eén van de grote kostenposten in een dergelijk project is het schilderwerk en dat was meteen ook leerproject voor ons…

Wij waren opeens eigenaar van een Rijksmonument en we ontdekten al snel dat dat betekent dat je niet zomaar alles kan doen. We moesten bijvoorbeeld bouwhistorisch onderzoek en een kleurenverkenning laten doen. De kleuren die we nu gebruiken, passen bij de geschiedenis van deze kerk. Er zijn hier nog elementen te vinden van de eerste kerk, zoals de klokkenstoel uit 1342. Het uurwerk van de klok komt uit de 17e eeuw en het gebouw zelf is gebouwd in 1758. Op dit moment is Lolle Schakel bezig met het schilderwerk. Hij is deskundig op het gebied van historisch schilderwerk en was bijvoorbeeld ook betrokken bij het onderhoud in Carré. Het wordt een prachtig geheel, veel mooier dan het was!

Mijn collega bestuursleden en ik zijn heel erg druk met dit project. Het is een hele put werk. Vooral het juridische traject van de overdracht heeft veel tijd en energie gekost. Ik ben er trots op dat wij als dorp een kerk hebben overgenomen. En nog trotser ben ik dat  er in ons dorp zoveel mensen betrokken zijn bij het behoud van de kerk. Op een vrije zaterdag waren hier onlangs zomaar tien mannen aan het werk, om een geul te graven voor de afvoer van de dakgoot. Eind maart zal er ook weer een grote groep mensen helpen, dan bij de schoonmaak van een buitenmuur.

In augustus zal hier dan de eerste tentoonstelling plaatsvinden. 

Vrijkomende kerken vormen een speerpunt in het monumentenbeleid van de provincie Friesland. Daarom heeft de provincie het Deltateam Fryske Tsjerken in het leven geroepen. Het Deltateam, bestaand uit onafhankelijke deskundigen, adviseert kerkeigenaren en geïnteresseerde nieuwe gebruikers van kerken kosteloos over hoe een kerk herbestemd zou kunnen worden. Daarnaast biedt de provincie financiële ondersteuning door subsidies en laagrentende leningen. De kerk in Goënga kreeg van de provincie subsidie en advies voor de herbestemming en restauratie. 

Friesland heeft de hoogste kerkdichtheid van Nederland. In de middeleeuwen was Friesland relatief dicht bevolkt en ook nog eens welvarend. Ieder terpdorp kon zich een eigen kerkgebouw veroorloven. Door de ontkerkelijking worden steeds meer kerkgebouwen door de kerkeigenaren afgestoten. Alleen al in Friesland zullen dat er gemiddeld tien per jaar zijn.