ECI 4, Roermond
Uit 1948 na oorlogsschade op de oude fundering herbouwd centralegebouw met de daarin aanwezige uit 1920 daterende waterkrachtcentrale met Francis-turbine, kroonwiel, pignon, regulateur, vliegwiel en draaistroomgeneratoren, en in de kelder van het gebouw het schoepenrad van de turbine, alsmede de open verbinding naar de achter het gebouw gelegen sluistoegang met sluisdeuren en waterroosters en de daarbij behorende reinigingsinstalltie.
Op het aan de Molentak van een van de Roerarmen gelegen industrieterrein van de Electro Chemische Industrie op ongeveer 900 meter afstand van de uitmonding van die Molentak in de rivier de Maas, bevindt zich haaks op de Roer geplaatst de waterkrachtcentrale als zeer belangrijk overblijfsel van zeven eeuwen Roermondse nijverheid, die de waterkracht van de Roer op industriele wijze toepaste.
De in 1920 gebouwde Francis-turbine heeft een zeer groot schoepenrad, waarin verstelbare leidschoepen, en een ijzeren kroonwiel op een vertikale as; in het kroonwiel, geleverd door de firma Voith uit Heidenheim, houten kammen (zes stuks aaneengesloten in een rij, zowel in hoogte en breedte naar binnen toe in maat geleidelijk afnemend) waar de ijzeren pignon de beweging overbrengt op een horizontale as; op deze horizontale as de regulateur, die de stand van de leidschoepen aanpast aan de vereiste draaisnelheid; verder op de as een zwaar vliegwiel en een draaistroomgenerator van Brown Boveri uit Baden (Zwitserland) met een capaciteit van 320 kVA. Bovendien in de centrale aanwezig een tweede stroomgenerator, welke behoorde bij een tweede Francis-turbine die in 1960 is verwijderd. Tegen de wand een schakelkast voor de bediening van de turbine(s) en stroomgenerator(en); boven de turbine(s) twee loopkatten.
De op de Roer gebouwde waterkrachtcentrale (turbinegebouw) bezit een betonskelet, waarvan de gevelvlakken tussen de betonnen stijlen zijn gevuld met baksteen in kettingverband. Het turbinegebouw wordt afgedekt met een zadeldak met pannen en is voorzien van forse zinken goten. De voorgevel (noordoostzijde) is vier traveeën breed en bevat in iedere travee een hoge vensterpartij met lekdorpeltegels en stalen veelruits raam. De zuidoostelijke gevel bevat een grote stalen pui met dubbele achtruits deur met neven- en bovenlichten. In de topgevel bevindt zich een venster met veelruits raam. In deze gevel is een marmeren gevelsteen aangebracht met opschrift: "Waterkrachtcentrale ECI 20 februari 1945 door oorlogsgeweld vernield 10 mei 1948 weder in bedrijf gesteld". De achtergevel is blind uitgevoerd. Tegen deze gevel is een stalen constructie aangebracht ten behoeve van het ophalen en neerlaten van de schuiven voor de watertoevoer naar de centrale.
Het in 1949 herbouwde centrale gebouw van de E.C.I. met de daarin in 1920 aangebrachte waterkrachtcentrale is vanwege de zeldzaamheid en de situering op deze plaats aan de Roer van grote cultuurhistorische waarde voor de industriele geschiedenis van Nederland; de Francis-turbine met het unieke kroonwiel en ook overigens interessante complete toebehoren voor het opwekken van energie door waterkracht, maken de centrale tot een evident monument, waarvoor bescherming op rijksniveau gerechtvaardigd is.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Watergebouw | Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen | Transport | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
ECI | 4 | A | 6041 MA | Roermond | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | C | 7131 | – | Roermond |