Blookerpark, Huis ter Heide
Omschrijving complexonderdeel 2
Het landschappelijk aangelegde PARK MET ZICHTLAAN is gelegen aan de noordzijde van de Amersfoortseweg en wordt in het wetsen begrend door de Ruysdaellaan, de Potterlaan in het noorden en de Rembrandtlaan in het oosten. Het perceel heeft een asymmetrische U-vorm en vertoont alle eigenschappen van een landschappelijke aanleg: een licht glooiend terrein, een onregelmatig gevormde vijver met eilandje, slingerpaden en diverse soorten begroeiing bestaande uit ondermeer kastanjebomen, beuken, lindebomen, coniferen en rododendronstruiken, zowel solitair als in groepen geplaatst. De vijver ligt even ten westen van de zichtas Zandbergen-Rodichem. Deze zichtas, de Gezichtslaan, is de oorspronkelijke zichtas van de buitenplaats Zandbergen en verbindt deze buitenplaats visueel met Rodichem in het Noorden, thans Overplaats Zandbergen geheten. De zichtas is 500 meter lang en heeft een breedte van 22 meter. De laan is beplant met douglassparren, evenals een strook aan de noordzijde aan de Potterlaan. De beplanting van de zichtas versterkt de dieptewerking.
Het park is verder verfraaid met een theekoepel en een tuinbeeld van de godin Ceres langs de linker vijveroever. Belangrijke hoofdstructuren in het park zijn de weide in het noordelijk deel en het grasveld dat zich in het zuidelijk deel langs de Amersfoortseweg bevindt. Het park heeft daardoor een tamelijk open karakter gekregen, waardoor men zicht heeft op een aantal villa's die aan het begin van deze eeuw langs het park zijn gebouwd.
Waardering complexonderdeel 2
Het Blookerpark is van cultuurhistorisch belang als goed voorbeeld van een landschappelijk aangelegd park naar ontwerp van H. Copijn uit 1860 alsmede als voorbeeld van een ontwikkeling van een 17de eeuwse overplaats tot een begin 20ste eeuw openbaar wandelpark als attractie van een villapark.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding complex
Het Blookerpark ligt aan de noordzijde van de Amersfoortseweg en bevindt zich tussen de Hobbemalaan en de Dolderseweg. Het betreft de tot een wandelpark getransformeerde overplaats van Zandbergen, een 17de eeuwse buitenplaats aan de zuidzijde van de Amersfoortseweg. Deze straatweg tussen Utrecht en Amersfoort werd omstreeks 1653 aangelegd en aan weerszijden in rechte vakken verkaveld ten behoeve van de aanleg van buitenplaatsen. De genoemde Hobbemalaan en Dolderseweg maakten deel uit van deze vakkenstructuur en Zandbergen was een van de eerste buitenplaatsen die midden op zo'n vak werd aangelegd. Eind 18de eeuw werd aan het formeel aangelegde Zandbergen een vroeg-landschappelijk park zijn toegevoegd, waarbij de overplaats een slingerend voetpad rond een open weide kreeg. Deze aanleg vinden we terug op de kadastrale minuut van 1832 en werd aangeduid als `bouwland'. Over een waterpartij werd geen melding gedaan. Wel is een aquarel bekend van Hermanus Numan (1744-1820), waarop het keienhuis staat afgebeeld. Deze aquarel is te dateren rond 1800-1810. Het padenpatroon volgde globaal de huidige Ruysdael-, Potter- en Rembrandtlaan. In 1858 werd in opdracht van eigenaar P.M. de la Court door (tuin)architect S.A. van Lunteren de huidige Hervormde Kerk gebouwd terzijde van de overplaats. In 1860 maakte de toen 18-jarige H. Copijn een gesigneerd ontwerp in landschapsstijl voor de overplaats met een grote slingervijver. Dit ontwerp is toen niet uitgevoerd, aangezien volgens het kadaster nog in 1885 sprake is van bouwland. Waarschijnlijk heeft de Amsterdamse suikerraffineur J.B. Beuker, sinds 1865 eigenaar van Zandbergen, een park tussen 1885 en 1896 laten aanleggen gezien de vermelding van `terrein van vermaak' in het kadaster van 1896. Een tweede fase start na 1896 als de cacaofabrikant J. Blooker eigenaar van het buiten wordt. Spoedig na de bouw van het station Huis ter Heide in 1901 liet hij zijn overplaats als villapark verkavelen en het park tot openbaar wandelpark reorganiseren. Er kwamen gebogen lanen en het gebied werd opgedeeld in kavels van minimaal 2000 m2 ter verkoop. Het overgrote deel van het gebied is pas na de Tweede Wereldoorlog bebouwd, wart mede de reden is dat het villapark buiten het complex valt.
Omschrijving complex
De rijksbescherming van het complex Blookerpark heeft betrekking op de volgende kadastrale percelen sectie K de nrs. 2378 (park & theekoepel), 655 (zichtas), 1928 (zichtas), 1249 (zichtas) en 1542 (zichtas) en de hieronder genoemde complexonderdelen:
1. de theekoepel, in de volksmond `Het Keienhuisje' genaamd (ZT 081A);2. het landschappelijk aangelegd park met zichtlaan tussen het park en het landhuis Overplaats Zandbergen (voorheen Rodichem) (ZT 081);3. het tuinbeeld, voorstellende de godin Ceres (ZT 081C).
Waardering complex
Het Blookerpark, met de hierboven genoemde onderdelen is van cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een tot openbaar wandelpark getransformeerde overplaats, waarbij een centrale zichtlaan visueel bindend element is tussen de buitens Zandbergen en Overplaats Zandbergen. Tevens van belang als vroeg ontwerp in het oeuvre van H. Copijn.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Wandelpark | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
– | – | – | – | Huis ter Heide | Blookerpark | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | – | Landschapspark |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | K | 1249 | – | Zeist |
– | K | 1542 | – | Zeist |
– | K | 4083 | – | Zeist |
– | K | 655 | – | Zeist |
– | K | 4390 | – | Zeist |
– | K | 4394 | – | Zeist |
– | K | 2889 | – | Zeist |
– | K | 1944 | – | Zeist |
– | K | 1928 | – | Zeist |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1860 | 1860 | ontwerp, niet uitgevoerd | vervaardiging |
1896 | 1896 | gewijzigde uitvoering van het ontwerp | verbouwing |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Copijn, H. ; Utrecht | tuinarchitect / landschapsarchitect | – |