Uiterdijk 62, Zoelen
Omschrijving onderdeel 2: HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG.
Deels in structuur en deels in detail gaaf bewaarde kleinschalige aanleg in landschapsstijl uit ca.1840. De aanleg is te onderscheiden in een aanleg in landschapsstijl rondom het huis (west), een deel met nutstuinen (boomgaarden) en een parkbos langs de Linge (oost). De buitenplaats is vanaf de Uiterdijk toegankelijk middels een half rondeel die voor het huis langs loopt. Het terrein tussen het huis en de weg is open van karakter bestaande uit een gazon geflankeerd door bossages met heesters en loofbomen. Parallel aan de weg liep oorspronkelijk een gebogen pad mnet een aftakking naar het huis. Het open karakter geldt ook voor het terrein achter het huis alwaar een gazon afloopt naar de Linge met een weids zicht naar de achterliggende weilanden. Twee monumentale solitaire bomen, Plataan en Rode Beuk, flankeren het huis. Dit open deel grenst aan de westzijde aan een parkje met een vanaf de Linge uitgegraven slingerende waterloop rondom een groot eiland uitmondend in een lusvormige vijver. Vanaf een houten bruggetje naar het eiland loopt een zichtas gericht op de kerktoren van Zoelen. Langs de vijver is een slingerend wandelpad en enkele solitairen. Door opslag heeft het een bosachtig karakter gekregen. Ten oosten van het huis ligt een restant van de voormalige moestuin en boomgaarden en de voormalige tuinmanswoning. Aan de moestuin herinnert alleen nog de vervallen koude bak. In de boomgaard aansluitend op het open deel voor het huis is nog een slingerend verdiept padenpatroon zichtbaar, waarlangs hoogstammige fruitbomen staan. Aan de Linge staat als solitair op een klein heuveltje een Okkernoot. Het langwerpige parkbos heeft restanten van een waterpartij en een slingerend padenpatroon met enkele solitairen. Aan de Linge is een heuvel opgeworpen, die thans is afgevlakt, waar een zitje was om thee te drinken.
Waardering
De HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- als voorbeeld van een kleinschalige 19de-eeuwse aanleg in landschapsstijl die tegelijk met het huis tot stand is gekomen;
- vanwege de gaaf bewaarde structuur van de aanleg in landschapsstijl met slingerpaden, parkbos, vijverpartij, doorzichten en afwisselend open en besloten ruimten;
- vanwege de beeldbepalende ligging aan de rivier de Linge;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3) en TUINMANSWONING (4). Ten noordoosten van de bebouwde kom van Zoelen tussen de Uiterdijk en de rivier de Linge ligt de historische buitenplaats Djoerang. Het huis werd in opdracht van G. Dijckmeester in de tweede kwart van de negentiende eeuw gebouwd en kreeg in 1836 bij verkoop de naam Nieuwe-Wadenstein. Er is een tegenstrijdigheid tussen de kadastrale minuut van 1832 waarop het huis nog niet staat aangeven en de gevelsteen met het jaartal 1823. In 1847 kwam het goed in bezit van de familie Hasselman, die het de naam Djoerang gaven naar een plantage in Nederlands-Indië. Een gedetailleerde kaart van het terrein uit ca.1840 (Collectie Familie Hasselman) toont het goed met hoofdgebouw, koetshuis, tuinmanswoning en boerderij. Achter het koetshuis lag een grote rechthoekige moestuin, waarvan alleen een deel van een koude bak en de tuinmanswoning nog resteren. Naast de moestuin lagen boomgaarden, die thans nog aanwezig zijn. Langs de Linge loopt een smalle strook parkbos met slingerpaden en ten westen van het huis ligt een waterpartij met eiland en lusvormige vijver. Uit potloodtekeningen uit de tweede helft van de negentiende eeuw (Collectie Djoerang) blijkt dat de aanleg met prieeltjes en zitjes was verrijkt. Het hoofdgebouw en de bijbehorende aanleg zijn tegelijkertijd in het begin van de negentiende eeuw op een kaal terrein tot stand gekomen (geen oudere fundamenten). Hoewel door vererving de buitenplaats in verschillende delen is gesplitst, is de historische aanleg in zijn geheel nog goed herkenbaar.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De buitenplaats ligt op een langwerpig perceel tussen de Uiterdijk en de Linge, de grens loopt om het parkbos en boomgaarden, achter het koetshuis en rondom het huis met parkaanleg.
Waardering
De HISTORISCHE BUITENPLAATS is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de eenheid van bebouwing en aanleg die dateert uit de tweede kwart van de 19de eeuw;
- vanwege het hoofdgebouw in Empirestijl uit ca.1823;
- vanwege de kleinschalige aanleg in landschapsstijl met kenmerkende elementen zoals een parkbos met slingerpaden en een waterpartij met eiland en vijver;
- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Uiterdijk | 62 | – | 4011 EW | Zoelen | – | BY | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | – | Landschappelijke tuin |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | F | 1123 | – | Zoelen |
– | F | 1118 | – | Zoelen |
– | F | 1117 | – | Zoelen |
– | F | 1124 | – | Zoelen |
– | F | 1125 | – | Zoelen |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1840 | 1840 | – | vervaardiging |