Lorentzkade 16, Leiden
Omschrijving
De PASTORIE van de St. Petruskerk, gebouwd in 1935-36 naar traditionalistisch ontwerp van A.J. Kropholler, is opgetrokken met drie bouwlagen en kap-verdieping op vrijwel rechthoekige plattegrond in Ouderzorgsteen onder een geknikt zadeldak met rode verbeterde Hollandse pannen en een overstekende goot. De nok van de pastorie staat haaks op de nokrichting van de aangrenzende huizen.
De voorgevel (noordoost) is een puntgevel waarin de knik van het dak terug komt. Centraal in de voorgevel een ingangsportaal, dat bestaat uit een geknikt lessenaardak met rode verbeterde Hollandse pannen op twee zware pijlers met steunberen. Het portaal heeft aan drie zijden poortdoorgangen onder rondbogen, deels met afgeschuinde hoeken onder trompen van tufsteen. Aan de voorkant een opengewerkte gemetselde borstwering. In het portaal een rechtgesloten opgeklampte houten deur met een raam met sierijzers. Verder wordt de gevel geleed door rechtgesloten T-vensters met geglazuurde waterdorpels, onder strekken met aanzetstenen van tufsteen. In de geveltop een rond vierruits venster. Aan de zuidoostkant wordt de voorgevel verlengd in een hoge tuinmuur met een ezelsrug, waarin een houten deur met zware gehengen onder een rondboog.
In de zijgevels en achtergevel ook T-vensters onder strekken. Verder midden in de noordwestelijke zijgevel over de gehele hoogte tweelichten als traplichten, onder een iets opgelicht dakschild. Tegen deze zijgevel bevindt zich een platte éénlaags aanbouw met een breed T-venster en een dubbele houten garagedeur met vierruits raampjes, onder een rollaag. De kerk en pastorie worden met elkaar verbonden door een tussenlid onder een geknikt zadeldak. Voor de pastorie een erfscheiding bestaande uit een muurtje van rode baksteen met ezelsruggen en zware postamenten.
Interieur
In de pastorie zijn onder meer bewaard gebleven: de gang en het trappenhuis, uitgevoerd in schoon metselwerk, met aanzetstenen van tufsteen in de rondboogvormige doorgangen en rechtgesloten deuropeningen. In de gang een gemetseld getoogd gewelf, een Mariabeeld van aardewerk en een tegeltableau met de haan van Petrus. Lambriseringen van blauwgroen geglazuurde baksteen, rode tegels op de vloer. Enkele ruimtes met zwaar geprofileerde houten lambriseringen, paneeldeuren met gehengen onder balkenlagen. In de keuken zijn nog witjes bewaard gebleven.
Waardering
De uit 1935-36 daterende pastorie van de St. Petruskerk is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als kenmerkend voorbeeld van een kerkelijke dienstwoning in een voor de bouwtijd en functie kenmerkende traditionalistische vormgeving en als kenmerkend voorbeeld van het interbellumoeuvre van A.J. Kropholler.
In stedebouwkundig opzicht is de pastorie van betekenis vanwege de historisch-functionele en ruimtelijke relatie met de kerk en rijtjeshuizen en de beeldbepalende ligging in het hart van het complex.
Het exterieur is gaaf, het interieur overwegend gaaf bewaard.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
COMPLEXOMSCHRIJVING
Uit zeven onderdelen bestaand complex met RIJTJESHUIZEN rond de rooms-katholieke KERK (de St. Petruskerk) PASTORIE en twee LANTAARNS met ZITBANKEN, ontworpen door A.J. Kropholler en ir. H.A. van Oerle in de bouwstijl van de Delftse School. De aanvragen voor bouwvergunningen waren grotendeels afkomstig van Bouw- en Woningbureau H.P. Jansen uit Leiden, de ontwikkelaar van het project. De basiliek kwam in het uitbreidingsplan van 1933 nog niet voor op de huidige plek. In het verlengde van de Van 't Hoffstraat was een straat gepland. Toen echter in 1933 de oude St. Petruskerk aan de Langebrug afbrandde, besloot de bisschop van Haarlem mgr. J.D.J. Aengenent dat de kerk niet in het centrum herbouwd zou worden, maar in de zuidelijke stadsuitleg. Van Oerle en Kropholler pasten het verkavelingsplan aan voor de invulling van de driehoek tussen de Lammenschansweg, Lorentzkade en Zeemanlaan. Het gebied werd in het bestemmingsplan bedoeld voor eengezinswoningen, arbeiders- of kleine middenstandswoningen, beneden- en bovenwoningen en 'betere bouw'. De kerk werd in 19336 voltooid. De woningen werden ontworpen in de periode van 1934-1935. Zowel de architectuur als het stedebouwkundige concept van de woonwijk zijn overwegend gaaf bewaard gebleven. Met name in de kerk is de grondgedachte dat vormen moeten voortvloeien uit het materiaal en de constructie, gecombineerd met het idee dat het doel van het gebouw benadrukt moet worden.
Omschrijving
Het in baksteen met natuurstenen accenten uitgevoerde complex bestaat uit gevarieerd gegroepeerde volumes onder rood pannen zadeldaken. De drie straten waaraan de rijtjeshuizen staan, zijn aangelegd rond een vrijwel driehoekig terrein. Aan de Lammenschansweg staat de Petruskerk, met hoog opgaande fronttoren, in het hart van het complex. Voor de Petruskerk is een ondiep plein gecreëerd door de aangrenzende huizen in een gebogen lijn van de weg af te laten buigen. Hierdoor zijn aan de Lammenschansweg twee rijtjes met huizen gebouwd die bestaan uit een recht deel en een gebogen deel. Aan de Zeemanlaan staan twee rijtjes. In de knik daartussen is -buiten de bescherming vallende- nieuwbouw toegevoegd. Aan de Lorentzkade wordt de rij woningen door de pastorie in tweeën gedeeld. Op de hoeken van de drie straten zijn uitbouwen gebruikt om de verbinding tussen de rijtjes te vormen. Het grootste deel van het wijkje wordt gevormd door eengezinswoningen. Enkele hoekwoningen en de nummers 2 tot 22 aan de Zeemanlaan bevatten een woning op de begane grond en een woning op de verdieping.
Voor de kerk staan twee lantaarns met banken, die het totaalconcept sterk ondersteunen. Dit alles om de voornaamheid van de kerk tot zijn recht te laten komen. De Delftse School vormgeving komt sterk naar voren in de robuuste, sobere en zwaar vormgegeven onderdelen.
Waardering
Uit 1934-36 daterend complex van St. Petruskerk, pastorie, woonhuizen en straatmeubilair van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde als overwegend gaaf bewaard en representatief voorbeeld van een volgens de traditionalistische opvattingen van de Delftse School uitgevoerde woonbuurt waarin de kerk een centrale plaats inneemt. Tevens van belang wegens stedebouwkundige en ensemblewaarde als beeldbepalend onderdeeel van de Professorenwijk en de hiërarchisch gegroepeerde, doch uniform vormgegeven onderdelen. Voorts van belang als representatief werk uit het Interbellum in het oevre van A.J. Kropholler, waarbij hij wat betreft de woonhuizen en stedebouw samenwerkte met de leidse architect H.A. van Oerle.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Pastorie(F) | Religieuze gebouwen | Kerkelijke dienstwoning | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Lorentzkade | 16 | A | 2313 GB | Leiden | – | – | Ja |
Lorentzkade | 16 | D | 2313 GB | Leiden | – | – | – |
Lorentzkade | 16 | C | 2313 GB | Leiden | – | – | – |
Lorentzkade | 16 | E | 2313 GB | Leiden | – | – | – |
Lorentzkade | 16 | B | 2313 GB | Leiden | – | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | M | 9271 | – | Leiden |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1935 | 1936 | – | vervaardiging |