515164, Abbega

Inleiding

Het TRANSFORMATORHUIS bevindt zich ten zuiden van het dorp Abbega, aan de noordzijde van de Hissedyk, op de kruising waar Twiska, Pikesyl en Hissedyk bij elkaar komen en is naar het westen gericht. Het transformatorhuis is in 1927 gebouwd in een Ambachtelijk-traditionele bouwtrant tegelijkertijd met het gemaal nr. 24, aan het Hissemeer en daarmee verbonden via een bovenleiding. Het Waterschap Heeg, dat in 1918 werd opgericht, verving rond 1925 alle in zijn gebied liggende windmolens door 29 elektrische gemalen, die "gevoed" werden door transformatorhuizen. Sommige tranformatorhuizen waren "eenhuizig" met het gemaal gecombineerd, andere -zoals in dit geval- tweehuizig. Dit transformatorhuis is één van de weinige exemplaren dat nog steeds functioneert in combinatie met het oorspronkelijke gemaal en de oorspronkelijke electrische bovenleiding.

Omschrijving

Het transformatorhuis heeft een rechthoekige plattegrond en wordt gedekt door een zadeldak van rode pannen. Het is uit bruine baksteen opgetrokken. Zowel in de oost- als in de westgevel is een metalen deur met bakstenen stoep aangebracht; in de top zit een driehoekig ventilatiegat bestaande uit enkele schuingeplaatste houten latten.

Waardering

Het nog functionerende transformatorhuis, behorend bij het aan het Hissemeer gelegen gemaal nr. 24, waarmee het via een originele electrische bovenleiding in verbinding staat, is van algemeen cultuurhistorisch belang:

- als bijzondere uitdrukking van een technische en typologische ontwikkeling;

- als essentieel onderdeel van een groter, nog functionerend, geheel (bestaande uit een gemaal, een bovenleiding en een transformatorhuis) gemaal) dat cultuurhistorisch van nationaal belang is;

- vanwege de situering en de functie;

- in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de landschappelijke omgeving.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
515164
Complexnaam
Gemaalcomplex
Provincie
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Complex bestaande uit een GEMAAL, een BOVENLEIDING en een TRANSFORMATORHUIS, gebouwd omstreeks 1927 in een Ambachtelijk-traditionele bouwtrant en gelegen ten zuiden van het dorp Abbega, tussen de Twiska en het Hissemeer. Het Waterschap Heeg, dat in 1918 werd opgericht, verving rond 1925 alle in zijn gebied liggende windmolens door 29 elektrische gemalen. Deze waren alle van hetzelfde type, maar met twee varianten. De combinatie met de energiebron kon eenhuizig zijn of tweehuizig, zoals het geval is bij het gemaal nr 24 aan het Hissemeer. De stroom werd vanaf het transformatorhuis aan de weg, via de bovengrondse leiding aan telefoonpalen naar het gemaal geleid. Dit complex is één van de zeldzame combinaties en waarvan alle onderdelen nog origineel én ten dele nog functionerend zijn.

Waardering

Het complex, bestaande uit het gemaal nr 24 gelegen aan het het Hissemeer, een transformatorhuis en een bovenleiding, is van bijzonder algemeen cultuurhistorisch belang:

- als bijzondere uitdrukking van een technische en typologische ontwikkeling;

- vanwege de situering, verbonden met de functie en de historisch-ruimtelijke relatie met het water en de bodemgesteldheid;

- vanwege de in hoge mate aanwezige architectonische gaafheid van de samenstellende onderdelen;

- vanwege de zeer hoge mate van typologische zeldzaamheid;

- vanwege het nog in werking zijn van een aantal onderdelen, die deel uitmaken van een zeldzaam complex;

- in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de landschappelijke omgeving.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Nutsbedrijf Boerderijen, molens en bedrijven Industrie oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Abbega Hernepaed te Oosthem Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
K 61 Heeg
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1925 1927 vervaardiging
Naar boven