515164, Abbega
Inleiding
Het TRANSFORMATORHUIS bevindt zich ten zuiden van het dorp Abbega, aan de noordzijde van de Hissedyk, op de kruising waar Twiska, Pikesyl en Hissedyk bij elkaar komen en is naar het westen gericht. Het transformatorhuis is in 1927 gebouwd in een Ambachtelijk-traditionele bouwtrant tegelijkertijd met het gemaal nr. 24, aan het Hissemeer en daarmee verbonden via een bovenleiding. Het Waterschap Heeg, dat in 1918 werd opgericht, verving rond 1925 alle in zijn gebied liggende windmolens door 29 elektrische gemalen, die "gevoed" werden door transformatorhuizen. Sommige tranformatorhuizen waren "eenhuizig" met het gemaal gecombineerd, andere -zoals in dit geval- tweehuizig. Dit transformatorhuis is één van de weinige exemplaren dat nog steeds functioneert in combinatie met het oorspronkelijke gemaal en de oorspronkelijke electrische bovenleiding.
Omschrijving
Het transformatorhuis heeft een rechthoekige plattegrond en wordt gedekt door een zadeldak van rode pannen. Het is uit bruine baksteen opgetrokken. Zowel in de oost- als in de westgevel is een metalen deur met bakstenen stoep aangebracht; in de top zit een driehoekig ventilatiegat bestaande uit enkele schuingeplaatste houten latten.
Waardering
Het nog functionerende transformatorhuis, behorend bij het aan het Hissemeer gelegen gemaal nr. 24, waarmee het via een originele electrische bovenleiding in verbinding staat, is van algemeen cultuurhistorisch belang:
- als bijzondere uitdrukking van een technische en typologische ontwikkeling;
- als essentieel onderdeel van een groter, nog functionerend, geheel (bestaande uit een gemaal, een bovenleiding en een transformatorhuis) gemaal) dat cultuurhistorisch van nationaal belang is;
- vanwege de situering en de functie;
- in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de landschappelijke omgeving.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Complex bestaande uit een GEMAAL, een BOVENLEIDING en een TRANSFORMATORHUIS, gebouwd omstreeks 1927 in een Ambachtelijk-traditionele bouwtrant en gelegen ten zuiden van het dorp Abbega, tussen de Twiska en het Hissemeer. Het Waterschap Heeg, dat in 1918 werd opgericht, verving rond 1925 alle in zijn gebied liggende windmolens door 29 elektrische gemalen. Deze waren alle van hetzelfde type, maar met twee varianten. De combinatie met de energiebron kon eenhuizig zijn of tweehuizig, zoals het geval is bij het gemaal nr 24 aan het Hissemeer. De stroom werd vanaf het transformatorhuis aan de weg, via de bovengrondse leiding aan telefoonpalen naar het gemaal geleid. Dit complex is één van de zeldzame combinaties en waarvan alle onderdelen nog origineel én ten dele nog functionerend zijn.
Waardering
Het complex, bestaande uit het gemaal nr 24 gelegen aan het het Hissemeer, een transformatorhuis en een bovenleiding, is van bijzonder algemeen cultuurhistorisch belang:
- als bijzondere uitdrukking van een technische en typologische ontwikkeling;
- vanwege de situering, verbonden met de functie en de historisch-ruimtelijke relatie met het water en de bodemgesteldheid;
- vanwege de in hoge mate aanwezige architectonische gaafheid van de samenstellende onderdelen;
- vanwege de zeer hoge mate van typologische zeldzaamheid;
- vanwege het nog in werking zijn van een aantal onderdelen, die deel uitmaken van een zeldzaam complex;
- in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de landschappelijke omgeving.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Nutsbedrijf | Boerderijen, molens en bedrijven | Industrie | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
– | – | – | – | Abbega | Hernepaed te Oosthem | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | K | 61 | – | Heeg |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1925 | 1927 | – | vervaardiging |