Inleiding

Direct aan de noordelijke zijde van een zijvaart van de Helenavaart staat de voormalige TURFSTROOISELFABRIEK met aangebouwde DIENSTWONINGEN, gebouwd in 1881 door de Maatschappij Helenaveen. Omstreeks 1925 is het meest westelijke woonhuis verbouwd. In het fabrieksgebouw is in 1997 een plaatwerkerij gevestigd. De fabriek, en in mindere mate de aangebouwde woonhuizen, zijn ten behoeve van de nieuwe functie omstreeks 1985 belangrijk uitgebreid en verbouwd. Met name aan de zuidelijke en westelijke zijde is het oorspronkelijke aanzien echter goed bewaard gebleven.

Omschrijving

De oorspronkelijke plattegrond van de tweelaags fabriek was een rechthoekige. Door de latere uitbreidingen is deze vorm aan de noordelijke zijde gewijzigd. De tweelaags woonhuizen zijn aan de westelijke zijde in het verlengde van de fabriek gebouwd. Het geheel is opgetrokken in baksteen en wordt gedekt door zadeldaken, die gedeeltelijk zijn afgewolfd en gedekt met muldenpannen. De zuidelijke gevel, die aan de zijvaart van de Helenavaart gesitueerd is, heeft zesruits schuifvensters en hijsluiken op de verdieping en diverse inrijpoorten op de begane grond. De oostelijke gevel is geheel vernieuwd naar de oude vorm. De westelijke gevel is grotendeels blind.

De indeling van de begane grond is geheel gewijzigd. Van belang is de oorspronkelijke onbeschoten kap met drievoudig eiken hangwerk, die nog geheel aanwezig is. De trekbalken zijn beplankt. De aangebouwde woonhuizen hebben een rechthoekige plattegrond, tellen twee bouwlagen en worden gedekt door een zadeldak met oud Hollandse pannen en terracotta windveren. De noordelijke gevel is de meest oorspronkelijke. Op de begane grond een paneeldeur met bovenlicht, met aan de linkerzijde drie zesruits schuifvensters. Op de verdieping twee vierruits schuifvensters. Het oostelijke woonhuis is minder gaaf bewaard gebleven dan het westelijke. Met name de vensterindeling van het oostelijke huis is gewijzigd.

Waardering

De voormalige turfstrooiselfabriek is van algemeen belang. Het gebouw geeft cultuurhistorische waarde als uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling van de ontginning van het Peelgebied, het is van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de turfstrooiselfabriek. Het heeft architectuurhistorische waarde door de sobere vormen die een uitdrukking zijn van een technische ontwikkeling. Het heeft ensemblewaarden in samenhang met de ontginning van nederzetting Helenaveen. Het is typologisch zeldzaam.