Inleiding

Het BISSCHOPPELIJK PALEIS en BISSCHOPPELIJK ARCHIEF zijn naast elkaar gelegen in de gesloten straatwand van de Paredisstraat in Roermond. Het paleis, van oorsprong een boerderij, is in 1848 gekocht door mgr. Paredis, de eerste bisschop van Roermond na de opname van het bisdom bij Luik. De boerderij, gebouwd in XIXb in negentiende eeuws Traditionele stijl, had oorspronkelijk een U-vorm met aan de straatzijde het woongedeelte en aan de achterzijde de stallen. In 1923 is rechts naast het paleis het bisschoppelijk archief gebouwd in Expressionistische stijl naar ontwerp van architect C. Franssen en J. Franssen, en is intern verbonden met het paleis. In 1932 is met de bouw van een L-vormig volume in Traditionele stijl naar ontwerp van J.

Franssen, een gesloten binnenplaats ontstaan. De binnenplaats is in 1972 overdekt en op de eerste verdieping is een kapel gebouwd. De glas-in-lood ramen boven de grote poort zijn afkomstig uit de periode van monseigneur Lemmens, bisschop van 1932 tot 1958.

Omschrijving

Het BISSCHOPPELIJK PALEIS heeft een hoofdzakelijk meervoudige plattegrond in twee bouwlagen onder een diverse schild- en zadeldaken. De gevel heeft een opstand van baksteen in kruisverband met hardstenen plint. In de gevels bevinden zich dubbele rechthoekige houten vensterkozijnen met bovenlicht en houten deuren. Hardstenen dorpels.

De VOORGEVEL is symmetrisch van opbouw en bestaat uit zeven traveeën. Per bouwlaag heeft elk travee een venster. De middelste travee bevindt zich in een risaliet en met in de eerste bouwlaag een centrale entree met dubbele houten deur met rondboog bovenlicht met glas-in-lood, omgeven door een hardstenen lijst. Boven de entree bevindt zich een band geprofileerd metselwerk, waarboven een hardstenen waterslag. In de tweede laag bevindt zich een venster. De risaliet eindigt in een topgevel met schouderstukken. In de topgevel is een nis met beeld en een rond venster. Twee ronde vensters zijn dichtgemetseld.

Tegen de LINKERZIJGEVEL staat het VOLUME uit 1932 van anderhalve bouwlaag met hooggelegen dubbel venster boven een cordonlijst.

Links van dit volume is een tuinmuur dat trapsgewijs oploopt boven de rondboogvormige poort met hekwerk. Geheel links bevindt zich de garage onder een half schilddak. In de gevel een houten poort met stootstenen onder een zesdelig bovenlicht.

De LINKERZIJGEVEL van het volume uit 1932 heeft in de eerste laag een authentieke houten deur en een venster onder een geglazuurde cordonlijst. Boven de deur bevindt zich een dubbel venster. Vanaf de achterzijde van de garage loopt evenwijdig aan de tuinmuur een muur met poort naar een tweede binnenplaats.

Achter deze poort bevindt zich rechts een volume van twee bouwlagen onder een zadeldak met in de gevel vier traveeën met dubbele houten vensters zonder glas-in-lood. Dit volume sluit aan op de achterzijde van de oorspronkelijke boerderij. Deze bestaat uit twee bouwlagen en is witgepleisterd. Links hiervan staat een volume van een bouwlaag onder een plat dak.

De ACHTERGEVEL van het paleis is geheel witgepleisterd rustica en bestaat uit tien traveeën met elk een venster. De vier linker vensters in de eerste bouwlaag bezitten gekleurd glas-in-lood met de wapens van de bisschoppen.

De RECHTERZIJGEVEL van het paleis is blind en witgepleisterd.

Tegen deze gevel staat een volume van een bouwlaag, die is uitgesloten van bescherming.

Het INTERIEUR VAN HET PALEIS is in tact.

BESCHERMINGWAARDIGE INTERIEURONDERDELEN zijn ondermeer de glas-in-lood ramen met wapens van de bisschoppen.

Het BISSCHOPPELIJK ARCHIEF heeft een rechthoekige plattegrond in drie bouwlagen onder een plat dak. Het pand heeft een opstand van baksteen metselwerk in kruisverband. In de gevel bevinden zich rechthoekige houten vensters met roedeverdeling.

De VOORGEVEL bestaat uit drie traveeën gescheiden door lisenen onder een decoratieve deksteen en heeft verder een plint van verticaal metselwerk. Links in de eerste bouwlaag is de entree met originele decoratieve houten paneeldeur met ruitmotief, venster met glas-in-lood en bovenlicht met gekleurd glas-in-lood, hardsteen dorpel en trede. In de overige traveeën in de tweede en derde bouwlaag bevinden zich vensters onder strek met keramische aanzet- en sluitsteen, waarvan de laatste decoratief is en doorloopt tot onder het bovengelegen venster.

In de derde bouwlaag zijn grotere vensters geplaatst onder een latei. Onder alle vensters bevindt zich decoratief metselwerk.

De gevel wordt beëindigd door verticaal metselwerk met vier keramische stenen met ruitmotief onder doorlopende dekrand. Op de gevel bevinden zich de tekst "Bisschoppelijk Archief".

De ACHTERGEVEL van het archief ligt een stuk terug ten opzichte van het paleis. Tegen de eerste bouwlaag bevindt zich een gedeeltelijk origineel volume met een niet originele pui. In de tweede bouwlaag bevindt zich één en in de derde bouwlaag twee vensters.

Het INTERIEUR VAN HET ARCHIEF is in hoge mate in tact.

De ijzerconstructie vormt de kasten van het archief en ondersteunt tevens de vloeren. De routing door het archief is zo dat enkel dóór het archief via de trap naar de volgende verdieping is te bereiken.

Waardering

Het BISSCHOPPELIJK PALEIS en ARCHIEF bezitten cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling van de rooms katholieke kerk in Limburg, onder meer door het herstel van het Bisdom Roermond. De cultuurhistorische waarden van het archief worden bepaald door de bijzondere uitdrukking van een bouwtechnische en typologische ontwikkeling, door de toegepaste constructiemethode in relatie tot de archiefbouw. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door het bijzonder belang van met name het archief voor het oeuvre van de architecten J. en C. Franssen en vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp, het materiaalgebruik en de ornamentiek. Beide gebouwen zijn van bijzondere betekenis en wegens de situering verbonden aan de ontwikkeling van van de stad Roermond en zijn van bijzondere betekenis voor het aanzien van Roermond als Bisschopsstad.

Verder zijn de objecten van belang vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur en voor het archief tevens voor het interieur. De panden zijn typologisch en functioneel zeldzaam en van uitzonderlijk belang vanwege de cultuurhistorische waarden.

Het geheel van bisschoppelijk paleis en archief is van algemeen belang door de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarden, de gaafheid en de zeldzaamheid.