Lekdijk West 1, Beusichem

Omschrijving

DIJKMAGAZIJN annex DIJKWONING van twee bouwlagen en zolder op L-vormig grondplan.

Het DAK bestaat uit een zadeldak met een aangekapt schilddak aan de achterzijde. De nokhoogte van beide onderdelen is gelijk. Het langgerekte zadeldak van de voorbouw is gedekt met betonpannen. Het dakoverstek aan de korte zijden rust op bewerkte klossen en is afgezet met windveren. Het aangekapte schilddak van het achterhuis is gedekt met gesmoorde tuiles du Nord. Uit dit dak steken twee gemetselde schoorstenen omhoog.

De dakgoten zijn niet oorspronkelijk.

De bakstenen GEVELS zijn in kruisverband gemetseld. De drie opeenvolgende bouwfasen zijn in het metselwerk herkenbaar. Het MAGAZIJN heeft aan de straatzijde twee segmentboogvormig afgesloten dubbele deuren (opgeklampte kraaldelen). De gemetselde bogen zijn gepleisterd. De ventilatieroosters in de gecementeerde plint zijn dichtgezet. De vloer van het magazijn bevindt zich op de hoogte van de dijkkruin. De rechter zijgevel van het magazijn heeft in het midden een groot rondboogvenster met persiennes. In de linker zijgevel van het magazijn, thans scheidingsmuur tussen magazijn en woonhuis, is nog eenzelfde rondboogvenster zichtbaar. In de achtergevel van het magazijn bevinden zich twee identieke rondboogvensters met persiennes. De gedeeltelijk in het dijklichaam opgenomen onderbouw heeft aan de achterzijde een houten deur tussen twee vensters. De deur geeft toegang tot een berging. Het rechter venster is rechthoekig van vorm met openslaande ramen. Rechts naast het magazijn is tegen het dijklichaam een rechthoekige bak gebouwd ten behoeve van de opslag van zand.

Het flankerende WOONHUIS aan de linker zijde heeft aan de straatzijde een ingang die direct aansluit op het magazijngedeelte. De ingang bestaat uit een deur van kraaldelen en een tweeruits bovenlicht, gevat in een kozijn met kwartrond-hoekprofiel. Het merendeel van de gevelopeningen in het woonhuis hebben een licht getoogde bovenzijde en worden ontlast door een strek. Naast de ingang bevindt zich een zesruits schuifvenster met weldorpel. De linker zijgevel van het voorhuis heeft één vensteras met gelijkvloers een identiek zesruits schuifvenster, in onderliggende bouwlaag een vierruits schuifvenster en op zolderniveau een rondboogvenster met persiennes. Het hierop aansluitende achterhuis heeft twee vensterassen: een houten deur met bovenlicht, een vierruits schuifvenster, een zesruits schuifvenster en een smal venster met valraam. Het achterhuis heeft aan de achterzijde twee gewijzigde ramen en een deur.

De RUIMTELIJKE INDELING bestaat in hoofdlijnen uit een rechthoekige magazijnruimte met flankerende gang en voormalige dijkgraafkamer. Gelijkvloers bevindt zich in het achterhuis een slaapkamer. De onderliggende bouwlaag heeft in het voorhuis een berging, een slaapkamer, een badkamer en een keuken. Ter plaatse van de badkamer bevond zich vermoedelijk een trap naar de bovenliggende gang. Het achterhuis biedt nog plaats aan een dwarsgang en een woonkamer. In de kamer van de dijkgraaf zijn de houten lambrizering en een zwart marmeren schoorsteenmantel bewaard gebleven.

Waardering

DIJKMAGAZIJN annex DIJKWONING uit de tweede helft van de 19de eeuw.

- Van architectuurhistorische waarde als typologisch goed en herkenbaar voorbeeld van een dijkmagazijn annex dijkwoning die in de tweede helft van de 19de eeuw in het Gelderse rivierengebied gebouwd werden ten behoeve van de waterbeheersing en het dijkonderhoud.

Door de gewijzigde beheersmethoden hebben dergelijke in onbruik geraakte gebouwen enige zeldzaamheidswaarde. Het magazijn is van bijzondere betekenis omdat hieraan een waakfunctie is gekoppeld in de vorm van het dijkwoning. Het gebouw is functioneel opgezet en redelijk gaaf bewaard gebleven qua hoofdvorm, gevelindeling en materiaalgebruik.

- Van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een landschappelijke ontwikkeling, in casu de vroegere wijze van waterbeheersing en dijkonderhoud in het Gelderse rivierengebied. De watersnoden van 1855 en 1861 zijn de directe aanleiding geweest voor de bouw van een tweede generatie dijkmagazijnen in Gelderland.

- Van stedenbouwkundige waarde als essentieel onderdeel van het historisch gegroeide rivierengebied, waarin dijkmagazijnen en dijkhuizen een beeldbepalende rol spelen. Het object vormt samen met de peilschaal een waardevol ensemble op een strategische plaats aan de Lekdijk.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
523117
Complexnaam
-
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Complex, bestaande uit een DIJKMAGAZIJN annex DIJKWONING en een PEILSCHAAL uit de tweede helft van de 19de eeuw. Het gebouw is in drie fasen tot stand gekomen. Het oudste onderdeel is het magazijn, dat vermoedelijk kort na 1861 is gebouwd. Vervolgens is aan de linker zijde van het magazijn een kamer voor de dijkgraaf toegevoegd. Tot slot is het pand aan de achterzijde van deze kamer uitgebouwd voor permanente bewoning. Rechts naast het magazijn is tegen het dijklichaam een rechthoekige bak aangelegd ten behoeve van de opslag van zand. Het complex bevindt zich aan het noordwestelijk uiteinde van de langgerekte dorpskern Beusichem bij de kruising van de Lekdijk, de Veerweg en de Smalriemseweg. Het dijkmagazijn annex dijkwoning is binnendijks gesitueerd tegen en gedeeltelijk in het dijklichaam. De voorbouw ligt met de nokas van het zadeldak evenwijdig aan de Lekdijk. Het achterhuis is met de nokas van het aangekapte schilddak loodrecht hierop geprojecteerd. Schuin tegenover het dijkmagazijn bevindt zich in het buitentalud van de Lekdijk de peilschaal.

Het complex bestaat uit de navolgende onderdelen: 1. DIJKMAGAZIJN annex DIJKWONING (XIXB); 2. PEILSCHAAL (XIXB).

Waardering

Complex, bestaande uit een DIJKMAGAZIJN annex DIJKWONING en een PEILSCHAAL uit de tweede helft van de 19de eeuw.

- Van architectuurhistorische waarde als typologisch goed en herkenbare voorbeelden van 19de eeuwse bouwwerken ten behoeve van de waterbeheersing en het dijkonderhoud in het Gelderse rivierengebied. Door de gewijzigde beheersmethoden hebben dergelijke in onbruik geraakte complexen zeldzaamheidswaarde. Onderhavig complex is van bijzondere waarde vanwege de combinatie van magazijn, dijkwoning en peilschaal. De complexonderdelen zijn functioneel opgezet en redelijk gaaf bewaard gebleven qua hoofdvorm, gevelindeling en materiaalgebruik.

- Van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een landschappelijke ontwikkeling, in casu de vroegere wijze van waterbeheersing en dijkonderhoud in het Gelderse rivierengebied. De watersnoden van 1855 en 1861 zijn de directe aanleiding geweest voor de bouw van onder andere dijkmagazijnen.

- Van stedenbouwkundige waarde als essentieel onderdeel van het historisch gegroeide rivierengebied, waarin de bouwwerken voor de waterbeheersing en het dijkonderhoud een beeldbepalende rol spelen. Het magazijn met de dijkwoning en de peilschaal vormen een waardevol ensemble op een strategische plaats aan de Lekdijk.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie
Magazijn Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen Opslag oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Lekdijk West 1 4112 PD Beusichem Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
E 1073 Beusichem
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1861 1861 dijkmagazijn vervaardiging
1875 1875 uitbouw dijkgraafkamer verbouwing
1900 1900 uitbouw woning achterzijde verbouwing
Naar boven