Rijksmonument: Bierbrouwerij in de steigers
Een groep van twaalf vrijwilligers houdt met elkaar Stoombierbrouwerij De Keyzer N.A. Bosch in Maastricht in stand. Dit industriële monument beheren ze al sinds 2000. Nu zijn ze begonnen aan een groot restauratie- en herbestemmingstraject, wat uiteindelijk ook moet leiden tot meer inkomsten.
Stoombierbrouwerij de Keyzer is de laatst overgebleven negentiende eeuwse stadsbrouwerij in Maastricht en bevindt zich in nagenoeg oorspronkelijke staat. Tot 1970 werd hier nog bier gebrouwen. De laatste telg uit de brouwersfamilie, Paul Bosch, legde in zijn testament vast dat de Stichting Stoombierbrouwerij de Keyzer zijn brouwerijcomplex zou erven.
De stichting sinds 2008 eigenaar is van een monument, zonder de benodigde gelden om het geheel in stand te houden.
Het complex bestaat uit een vloermouterij, een brouwerij en een brouwerswoning. Hij stelde daarbij de voorwaarde dat er geen andere bestemming aan gegeven mocht worden. Zijn aanzienlijke vermogen ging naar andere goede doelen, waardoor de stichting sinds 2008 eigenaar is van een monument, zonder de benodigde gelden om het geheel in stand te houden. Ga er maar aanstaan!
Meer dan 500 rondleidingen
Manuel Viegen is al twaalf jaar betrokken bij de stichting. ‘Toen ik met pensioen ging, vroeg iemand mij of ik rondleidingen wilde geven in de brouwerij. Ik zei ja en dat is behoorlijk uit de hand gelopen. Ik heb inmiddels wel meer dan 500 rondleidingen gegeven! Ik was al wel een bierproever, maar ik ben door mijn betrokkenheid hier gefascineerd geraakt door het brouwproces. Ik heb daar heel veel kennis over opgebouwd in de loop der jaren.’
Eigen bier
De brouwerij wordt momenteel niet meer gebruikt om eigen bier te maken. Manuel: ‘We kunnen in ons museum wel het hele brouwproces laten zien, maar de Voedsel- en Warenautoriteit zou het niet goedkeuren, wanneer wij hier echt zouden gaan brouwen. Wij laten daarom in België twee bieren ambachtelijk brouwen volgens ons eigen recept en dat kunnen mensen hier dan in een proeverij tot zich nemen. Onze grote wens is, om hier op termijn een microbrouwerij te realiseren. Dan maken we dus bier volgens een moderne methode. Maar voorlopig is dat nog een droom, we hebben het geld er nog niet voor. Misschien is het een optie om in zee te gaan met een externe exploitant.’
Onze grote wens is, om hier op termijn een microbrouwerij te realiseren.
Mouthuis van vijf verdiepingen
Een bijzonder onderdeel van het complex is het vijf verdiepingen tellende mouthuis: hier wordt gerst omgezet naar mout. ‘Voor het brouwen van bier is gerst een belangrijke grondstof. Voor het maken van alcohol heb je suikers nodig, de basis hiervoor wordt gelegd door het laten ontkiemen van gerst. Dat groeiproces moet op enig moment gestopt worden, dat gebeurt op de roostervloer in het mouthuis. Aan het eind van het traject hebben we mout en kunnen we beginnen met het brouwen van het bier.’
Machines in de bierbrouwerij
Beginnen met de restauratie
Manuel Viegen houdt zich nu hoofdzakelijk bezig met het restauratie- en herbestemmingstraject. Doel hiervan is verval te voorkomen en om te zorgen voor betere ontvangstmogelijkheden en meer inkomsten. De brouwerswoning wordt nu als eerste gerestaureerd. Manuel: ’Op de bovenste verdiepingen realiseren we nu twee appartementen, waarmee we extra inkomsten genereren. De stijlkamers in de woning worden gehandhaafd. Dit deel vinden de dames vaak interessanter dan het verhaal over bier brouwen.’ De restauratie zal een paar jaar in beslag nemen. Over een jaar moet de brouwerswoning af zijn, daarna volgen de werkzaamheden aan de andere gebouwen.
Financiering: wel een miljoen nodig
‘We hebben in totaal wel een miljoen nodig om alles te kunnen doen, wat volgens ons nodig is. Dat bedrag hebben we nog niet volledig bij elkaar. Met subsidie via de BRIM, de provincie, het Cultuurfonds en uit eigen middelen financieren we het werk aan de gevels, de kozijnen, het schilderwerk en de daken. Dat werk kan nu beginnen.
We hebben in totaal wel een miljoen nodig om alles te kunnen doen.
Daarnaast hebben we voor de herinrichting van het proeflokaal toezeggingen van het VSB fonds. We zijn nog in gesprek met het Restauratiefonds over een laagrentende lening.’
Bezoekers
De brouwerij ligt niet ver van het station in Maastricht, maar niet langs een looproute. ‘We proberen zo veel mogelijk mensen te bereiken. Daarom organiseren we bijvoorbeeld stadswandelingen en doen ook mee aan bierfestivals in Maastricht. We krijgen momenteel per jaar zo’n 3500 tot 4000 bezoekers over de vloer. Dat is met het aantal vrijwilligers dat wij nu hebben net te behappen. Die vrijwilligers helpen bij rondleidingen, maar ook bij kleine werkzaamheden. Het is leuk om te merken dat nu ook jongere mensen zich hier als vrijwilliger melden.’
Het is leuk om te merken dat nu ook jongere mensen zich hier als vrijwilliger melden.
De provincie Limburg heeft in haar nieuwe bestuursakkoord aangegeven, dat het behoud van industrieel erfgoed in de komende jaren extra aandacht krijgt. Daarbij vindt de provincie het van groot belang dat restaureren en herbestemmen van monumenten hand in hand gaan, want: ‘gebruiken is behouden’. Voor de provincie Limburg is de brouwerij een voorbeeld, waarbij haar bijdrage een stimulans betekende voor de start van de restauratie.
