Gemeentelijk monument in Hoogkarspel van het gas af
Het huis stond al jaren op het verlanglijstje van Mary en Paul Commandeur. De mooie rentenierswoning in Hoogkarspel, aan de buitenkant volledig in oorspronkelijke staat, in het midden van de kavel en iets verder van de openbare weg gelegen, had hun hart gestolen. De erfgenamen gunden hen de koop van het gemeentelijk monument, waarna een flinke restauratie- en verduurzamingsklus volgde. Het pand is nu volledig van het gas af en is weer klaar voor de toekomst.
Het is zo mooi en goed bewaard gebleven
Mary en Paul waren niet de enigen die verliefd waren op dit pand. Er hadden zich bij de familie wel twintig belangstellenden gemeld in de loop der jaren. De jongste dochter uit de familie die het pand liet bouwen in 1908, woonde er nog steeds. Het pand was onderhouden, maar er was nooit iets veranderd sinds de bouw. De gemeente wees het in 2009 aan als gemeentelijk monument. Paul vertelt: ‘Het is zo mooi en goed bewaard gebleven. Het is ook terecht onderdeel van een beschermd dorpsgezicht.’
Gemeentelijk monument
Paul en Mary waren een paar keer bij de eigenaren langs geweest om hun belangstelling kenbaar te maken. In 2017 werden ze door de familie benaderd: zij kregen de kans om het pand te kopen. In december 2017 waren ze de trotse eigenaren. Bijna twee jaar lang stopten ze er al hun (vrije) tijd in. In oktober 2019 was het ‘af’. Mary vertelt: ‘We wisten natuurlijk dat het een gemeentelijk monument was en dat we niet zomaar alles mochten doen wat we wilden. We dachten: daar komen we wel uit. De monumentencommissie bekeek onze plannen. Aan de buitenkant moest alles hetzelfde blijven, aan de binnenkant mochten we wel wat wijzigingen aanbrengen. Maar van de voorkamer en de hal moesten we afblijven. Achteraf kunnen we dat wel begrijpen. En we zijn er ook blij mee! De voorkamer is nu onze werkkamer. Compleet met bakelieten stopcontacten. Gelukkig mochten we de originele bedsteden en de oude schoorstenen wel verwijderen, anders zouden we ons nog wel even bedacht hebben. Allemaal kleine hokjes was niet wat wij wilden. Ons doel was overigens wel steeds: de originele sfeer behouden. En dat is goed gelukt!’
Van de voorkamer en de hal moesten we afblijven
De foto's
Circulaire aanpak: van slopen en hergebruiken
Er moest er een omvangrijke sloopklus geklaard worden. Paul vertelt: ‘Het was wel even schrikken hoor, toen we aan het werk gingen. De kozijnen waren slecht, de muren, het dak, de fundering, de schoorstenen: alles was slecht. Alleen het hout van de zolder en het frame van het dak was nog goed. De voorgevel hebben we deels opnieuw moeten opbouwen.’ Alle planken en vloerdelen die vrij kwamen, zijn door Paul opnieuw gebruikt. ‘Ook de planken langs de zijmuren hebben we hergebruikt. Het pand was goed geventileerd, waardoor het perfect licht hout was. We hebben al dat hout verwerkt in kledingkasten, een wc-meubel, een badkamermeubel etc. De hoge deuren uit de alkoof beneden, zijn boven gebruikt als tussendeuren van de slaapkamer naar de walk-in closet.’ Mary licht toe: ‘Door het hergebruik van materiaal bleef de oorspronkelijke sfeer goed bewaard.’
Door het hergebruik van materiaal bleef de oorspronkelijke sfeer goed bewaard
Nieuwe schuur
Achter het huis bouwden ze een nieuwe schuur. Ook hier werd bouwmateriaal hergebruikt. Paul: ‘We hebben voor de binnenzijde van de nieuwe schuur ook oud hout gebruikt, waardoor het nieuwe deel mooi aansluit bij het oude woongedeelte. Om de nieuwe schuur ook aan de buitenzijde aan te laten sluiten op het monument, liggen er op het dak 7000 oude dakpannen, die door Mary met haar vriendinnen stuk voor stuk onder handen zijn genomen.’ Mary vult aan: ‘Paul heeft het demontagewerk gedaan, een bevriende aannemer heeft de schuur gebouwd, en het huis zeer vakkundig gerestaureerd. Wij zijn heel blij met wat hij heeft gedaan. Het is echt prachtig en helemaal naar onze zin geworden. Hij gaf ook advies over de juiste materialen voor de verduurzaming.’
Isoleren en energie opwekken
Paul en Mary hebben nu nog een elektriciteitsrekening van 50 euro per maand. ‘Dat is omdat we niet de hele schuur vol wilden leggen met zonnepanelen. Op het huis mochten ze vanzelfsprekend niet. We hebben nu energielabel A en het voelt in huis altijd comfortabel,’ zegt Mary. Paul: ‘Het huis en de schuur zijn allebei volledig geïsoleerd. In het huis ligt op de begane grond en op de 1e verdieping vloerverwarming. Ook de schuur is voorzien van vloerverwarming. Een warmtepomp met twee lussen van 100 meter diepte zorgt voor warmte in de winter en koeling in de zomer. Op het dak van de schuur liggen 18 zonnepanelen. ‘We hebben het zo weten in te passen, dat die panelen niet vanuit ons huis zichtbaar zijn. Er liggen ook nog twee waterpanelen. Een energievat zorgt ervoor dat we altijd voldoende water op de juiste temperatuur hebben.’
Het voelt in huis altijd comfortabel
Ventileren en HR ++ glas
Naast isoleren is ook ventileren van belang. En ook hier werd gedacht aan hergebruik van oude materialen. Paul: ‘We hebben er een balansventilatiesysteem in gebouwd. Daarvoor gebruikten we de roosters die al in de rookkanalen van het pand zaten. En we vonden er nog een paar bij een antiquair. Zo hebben we een nieuw systeem toch mooi in weten te passen.’ Alle stenen die aan de buitenzijde gebruikt werden, zijn origineel. ‘Allemaal een voor een afgebikt en afgeschuurd. De muren zijn gestraald en daarna gevoegd met een snijvoeg. Boven de ramen zaten gele en grijze stenen, die noemen we hier hanenkammen. Die stenen waren uitgesleten en verkleurd. We hebben ze eruit gehaald, weer mooi schoon gemaakt en gehalveerd weer teruggeplaatst. Daarboven zaten tegeltjes met bloemmotieven. Er was er eentje stuk gegaan, die hebben we vervangen door een weerbestendige sticker van het bloemmotief. Gemaakt door een vriend van ons. Een heel prima oplossing, je ziet er niets van!’ Ook de beglazing van het huis moest verduurzaamd en gerestaureerd. Mary: ‘Het glas in lood boven alle ramen is behouden. Het lood moest wel overal vervangen worden. Alle kozijnen zijn tot op de millimeter nauwkeurig nagemaakt en is er is HR ++ glas (S Super +) in geplaatst.
Allemaal een voor een afgebikt en afgeschuurd
Subsidies en leningen
Mary heeft een flinke map met de hele papierwinkel van hun project. ‘Gelukkig was de marktrente op dat moment heel laag en we hadden natuurlijk nog de verkoop van ons vorige huis. Voor de installaties hebben we subsidie aangevraagd bij RVO, de investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing: https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/isde. Alle installaties en isolatiemateriaal was van het type waarvoor we subsidie konden krijgen. Verder kregen we voor de restauratie nog een subsidie van de gemeente van 3000 euro en een provinciale subsidie van 1000 euro. Al met al toch nog mooi meegenomen.’
Sporen uit het verleden
Super blij zijn Paul en Mary met hun huis: met het geheel, maar zeker ook door de kleine dingen. Mary: ‘De ambachtslieden die in 1908 meebouwden aan ons huis, hebben hun aanwezigheid hier willen vastleggen. Er was een groen drinkflesje in de muur gemetseld en we vonden ergens op een balk de handtekeningen van de timmermannen die hier werkten. Op de dakkapel noteerden de loodgieters dat het koud was tijdens de werkzaamheden. ‘Wij hebben domme vingers,’ schreven ze. En daarmee bedoelden ze dat hun vingers ‘dood’ waren. En wat we ook zo mooi vinden is de klink van de originele achterdeur waar je een gevend en ontvangend handje in verwerkt ziet.’