In de jaren twintig van de vorige eeuw was de leerfabriek in Oisterwijk de grootste van Nederland. Op het hoogtepunt van het bedrijf werkten er 1200 mensen. Na vele reorganisaties sloot de onderneming in 2000 haar deuren. De gemeente Oisterwijk kocht het terrein en de gebouwen op, met het plan om het gebied opnieuw tot ontwikkeling te brengen. De crisis gooide echter roet in het eten. Uiteindelijk kocht de provincie de panden, met de uitdrukkelijke bedoeling om ze op langere termijn weer over te dragen aan nieuwe eigenaren. Ben ten Hoven: ‘Ik ben door de provincie Noord-Brabant bij KVL betrokken sinds juni 2012. Ik heb een passie voor leegstaande oude gebouwen, waar niemand nog wat in ziet. Hoe groter, hoe macaberder, hoe mooier ik het vind om er nieuw leven in te blazen. Ik heb dat lange tijd in opdracht van projectontwikkelaars gedaan. Sinds 2006 ben ik eigen baas met een aantal mensen in dienst.’

Hoe macaberder, hoe mooier

‘Ik breng panden tot leven, door mij af te vragen wat er op die plek kan. Soms zit ik tussen de duiven in een kaal pand. Na een fase van heel goed kijken en veel praten, volgt  de presentatie van de plannen. Die presentatie sluit ik af met de mededeling dat we de volgende dag open kunnen. Het kwartier maken kan beginnen: we rijden een paar caravans naar binnen, van waaruit we kantoor houden. We gaan dan ook kijken hoe we omgaan met de monumentenstatus;  ik probeer daarbij allerlei grenzen op te rekken. Soms zijn grote ingrepen noodzakelijk om gebruiksmogelijkheden te creëren. En het gebruik zorgt er nu eenmaal voor dat een pand weer toekomst krijgt. De laatste fase van een project bestaat uit het bouwen van een community en het organiseren van allerlei praktische zaken, zoals de postbezorging. Uiteindelijk werken we er naar toe dat de exploitatie geheel overdraagbaar wordt naar een andere partij.’

‘Op het terrein van KVL komen eigenlijk alle fasen gelijktijdig voor. Er zijn gebouwen al in vol bedrijf, maar met het laatste gebouw ben ik nog in de concept ontwikkelingsfase. De eerste projecten hebben we kunnen uitvoeren, dankzij de provincie. Die is eigenaar van het hele complex, en mijn opdrachtgever. Voor het laatste project ben ik voor de financiering aangewezen op externe beleggers die er in willen stappen, want de provincie wil dit soort complexen herbestemmen in nauwe samenwerking met partners. Gelukkig kan ik op allerlei manieren laten zien dat het werkt en loont om hier te investeren. In anderhalf jaar tijd hebben we op dit terrein 25 bedrijven aan boord gekregen, we hebben vier gebouwen in beweging gebracht en we hebben er nu nog maar één te gaan.’

25 bedrijven aan boord, 4 gebouwen in beweging

‘Natuurlijk dacht ik bij mijn eerste rondgang hier, aan iets doen met leer. Die geur hangt hier, dus het drong zich op. Maar iets soortgelijks werd hier om de hoek al gedaan in Waalwijk. Toen ben ik op een andere manier gaan denken. Via de gedachte aan de  ambachtelijke verwerking van leer kwam ik op de gedachte om iets te doen met vakmanschap. Inmiddels  is KVL een plaats waar veel ambachtelijke bedrijven zitten èn het is een plaats geworden waar je kan leren. De provincie heeft als onderdeel van De Erfgoedfabriek ook JOB-house geïntroduceerd. JOB staat voor ‘jij ontwikkelt Brabant’. Een van de panden op het terrein is aan jongeren gegeven, die het helemaal zelf mogen herbestemmen.  Jongeren kunnen hier dus een vak leren, zo zijn we toch weer een leerfabriek geworden!’

‘Een bekende Oisterwijker heeft hier ook onderdak gevonden. Robèrt van Beckhoven, voor velen bekend van ‘Heel Holland bakt’, was op zoek naar een nieuw onderkomen en dacht dat niet te kunnen vinden binnen de gemeentegrenzen. De wethouder belde mij toen en al snel was Robèrt hier om een kijkje te nemen. Ik heb later begrepen dat hij binnen een kwartier besloot: ‘Hier wil ik naar toe.’ Vanwege de ambachtelijkheid van zijn product, past hij hier heel erg goed. Je kan nu door een lange gang alle onderdelen van zijn bedrijf bekijken, de patisserie en chocolaterie hebben allemaal glaswanden gekregen. En aan het eind van de gang kom je in de winkel uit.’

KVL markeert voor veel inwoners van Oisterwijk een fase in hun trotse geschiedenis.  Op deze plaats leven de herinneringen van mensen die hier hebben gewerkt, geleefd en soms zelfs de liefde van hun leven vonden. Maar erfgoed blijft alleen van waarde met een nieuwe toekomst. Daarom heeft de provincie het programma ‘De Erfgoedfabriek’ in het leven geroepen. Waar de markt nog even niet in actie komt, stapt de provincie in. Daarnaast verzamelt en deelt ‘De Erfgoedfabriek’ kennis over ‘projectontwikkeling nieuwe stijl’ en dat is nodig om voor al die waardevolle panden in de provincie een nieuwe bestemming te vinden.  KVL Is hiervan een prachtig voorbeeld. Naast een trotse geschiedenis, krijg het ook in de toekomst een bestemming om trots op te zijn.