Meestoof
In de 19e eeuw was Zeeland een belangrijke leverancier van de rode verfstof die gewonnen werd uit de meekrapplant. Het verwerken van de wortels van deze plant gebeurde in zogenaamde meestoven. In Kapelle staat een van de weinige overgebleven meestoven van Zeeland. Ineke Nijssen gaf het enorme gebouw een nieuwe bestemming.
De overgrootvader van Ineke Nijssen bouwde in 1871 de meestoof in Kapelle. Het gebouw was maar kort in functie als meestoof, want toen in Duitsland een manier gevonden werd om een synthetische rode kleurstof te produceren, ging het met de meekrapteelt en -verwerking snel bergafwaarts. De meestoven kregen een andere bestemming of raakten in verval.
Wonen in een stoof
Ineke Nijssen vertelt over het gebouw dat al die jaren in de familie bleef: ‘Vanaf 1920 tot 1985 werd er fruit in opgeslagen; mijn vader was fruitteler. Toen mijn ouders op leeftijd raakten, besloten ze in het dorp te gaan wonen. Toen bedacht ik dat ik de meestoof wel wilde overnemen, zodat we het gebouw in de familie konden houden. Op dat moment had ik nog geen idee wat er ik mee zou willen. Tot ik een paar jaar later op zoek moest naar nieuwe woonruimte; toen bedacht ik opeens dat ik natuurlijk best in de Meestoof kon gaan wonen!’
Ik wilde het gebouw in de familie houden
Beeldbepalend
‘Ik liet de monumentenwacht een quick scan uitvoeren, om te zien of het gebouw in goede conditie was. Dat bleek het geval. Mijn vader had er in 1986 nog een nieuw dak op geplaatst en daardoor was alles altijd goed droog gebleven. Ik kwam in contact met een architect hier uit de buurt. Hij maakte een paar schetsen en daaruit bleek dat we een goede klik hadden. Mijn wens was dat al het oude zoveel mogelijk bewaard zou blijven. Mijn overgrootvader had bij de bouw destijds al veel secundair materiaal gebruikt, zuinig zijn hoort er hier dus gewoon een beetje bij. De gemeente was meteen enthousiast over de schetsplannen en dat enthousiasme heeft ook enorm geholpen in onze contacten met de provincie en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Het gebouw is in de dorpskern beeldbepalend. Voor de gemeente was het erg belangrijk dat er weer nieuw leven in dit pand kwam.’
Passief bouwen
‘Ik wilde de principes van het passief bouwen toepassen op mijn Rijksmonument. Dat zou mij kunnen helpen bij het in de hand houden van de energiekosten, maar het levert ook comfort op. De hoofdzaak bij passief bouwen is isolatie. Ik heb flink moeten investeren in triple glas en zware deuren, maar dat geld hoop ik op termijn terug te verdienen. Daarnaast moet je bij passief bouwen voldoende gevelopeningen hebben, waardoor zonlicht naar binnen kan vallen. Daarover hebben we discussie gehad. De openingen die wij oorspronkelijk voorstelden, waren te groot. Dat hebben we nu gecompenseerd door de gehele achtergevel in glas uit te voeren.’
Meestoof in Kapelle
Trots
Ik ben trots op het geheel. Het eerste jaar ben ik vooral bezig geweest met allerlei vergunningen en met het rondkrijgen van de financiering. Ik heb een laagrentende lening via het Restauratiefonds en er zit eigen vermogen in. Door de subsidie van het provincie kreeg ik net dat extra zetje wat nodig was om alles door te laten gaan. Wanneer je in zo’n traject zit, ontdek je dat je toch alles zelf moet doen. Je krijgt van alle kanten advies, iedereen denkt met je mee, maar je moet uiteindelijk toch zelf de knoop doorhakken. In die periode heb ik weleens gedacht: ‘Waar ben ik aan begonnen?’ Ik deed het allemaal naast een fulltimebaan. Dat kon alleen doordat ik een goed team om mij heen had. Beslissingen moet je zelf nemen, maar de uitvoering werd perfect gedaan door al die goede mensen.’
Waar ben ik aan begonnen?
Lokale ondernemers
‘Ik werk het liefst met lokale ondernemers, zo krijgt mijn inzet ook weer meerwaarde voor de omgeving. De aannemer die ik het werk heb laten doen, heeft met dit project ervaring op kunnen doen met passief bouwen. Ik ben blij dat ik iemand op die manier een mooi referentieproject kan bieden. Mijn ervaringen deel ik graag met anderen. Daarom doe ik mee met de Open Monumentendagen en ik krijg ook geregeld mensen op bezoek, die meer willen weten over passief bouwen. Als ik anderen ermee kan helpen, dan doe ik dat graag.’
Mijn ervaringen deel ik graag met anderen
‘Ik ben nu nog met de afwerking van het kantoor bezig, dat deel kan dan in 2016 in de verhuur. Daarna ben ik voorlopig wel klaar, al dient de volgende klus zich alweer aan. Het folie onder het dak uit 1986 is inmiddels aan vernieuwing toe. En de tuin moet opgeknapt. Zo blijft er altijd wel iets te doen. Al is het maar het in bedwang houden van die ene meekrapplant die ik achterin de tuin heb geplant.’
Meer weten over de meestoof van Ineke Nijssen? Kijk hier: www.meestoof.com Meer weten over passief bouwen? Kijk op www.passiefbouwen.nl
Er zijn nog maar een paar meestoven in Zeeland, dus behoud is voor het vertellen van het verhaal van Zeeland van belang. Plaatsen waar een verhaal over de geschiedenis van Zeeland verteld kan worden, worden Zeeuwse Ankers genoemd, zie www.zeeuwseankers.nl. De Meestoof in Kapelle vertelt een verhaal over bedrijvigheid in de provincie.
De provincie Zeeland heeft de restauratie van de Meestoof in Kapelle ondersteund met raad en daad èn met een subsidie. Het is, wat de provincie betreft, een mooi voorbeeld van herbestemming en het laat ook nog eens zien hoe dat, door het toepassen van de principes van passief bouwen, duurzaam kan.
Meer weten over het beleid van de provincie Zeeland? Kijk hier:
