De rijksmonumentale wierschuur in de Polder Waard Nieuwland is de enige overgebleven in zijn soort
De bewoners van het voormalige eiland Wieringen voorzagen eeuwenlang in hun onderhoud door wier te oogsten en te verwerken. Dat verwerken gebeurde in wierschuren. De provincie Noord-Holland is er in geslaagd om ondernemers te vinden die de laatste wierschuur op Wieringen een nieuwe toekomst kunnen geven.
De wierschuur in de Polder Waard Nieuwland
Vanaf de 12e eeuw werd op het eiland Wieringen zeegras, ofwel wier, verwerkt tot vulmiddel voor kussens, stoelzittingen en matrassen. Daarnaast werd wier gebruikt als isolatiemateriaal en zelfs als versterking in dijken. Het wier moest gedroogd en samengeperst worden en dat gebeurde in zogenaamde wierschuren.
De wierschuur in de Polder Waard Nieuwland is de enige overgebleven in zijn soort.
De wierschuur in de Polder Waard Nieuwland is de enige overgebleven in zijn soort en ligt ook nog eens pal naast de monumentale Wierdijk. Deze Wierdijk is een van de oudste overgebleven dijktypen in de provincie; hierin werd ook wier verwerkt. De provincie Noord-Holland schreef uiteindelijk een prijsvraag uit om een ondernemer te vinden die kon zorgen voor het behoud van de Wierschuur. En dat is gelukt!
Een tweede locatie
Martine van Soolingen en haar man Edwin Bonvie zijn sinds 2009 de trotse eigenaren van Villa Nieuwland op Wieringen. Deze rijksmonumentale, voormalige jeugdherberg op Wieringen is inmiddels een zeer goed lopende B&B, waar gasten uit de hele wereld verblijven.
Martine vertelt: ‘Wij waren al een tijdje op zoek naar een tweede locatie, om onze activiteiten uit te breiden. Wij merkten dat onze gasten ook graag met hun bedrijf of hun hele familie naar Wieringen wilden komen, maar de Villa is minder geschikt als vergader- of groepsaccommodatie. Wij zochten iets waar we voor beide groepen iets kunnen betekenen.'
Prijsvraag voor het beste plan
‘Toen kwam opeens de prijsvraag rondom de Wierschuur voorbij. De provincie Noord-Holland bood een bijdrage van € 500.000 voor de ondernemer die met het beste plan kwam. Dat was voor ons een geweldige kans, maar op de voorlichtingsbijeenkomst zonk ons de moed in de schoenen. Daar liepen de grote jongens, de projectontwikkelaars.
Het was voor ons een geweldige kans, maar op de voorlichtingsbijeenkomst zonk ons de moed in de schoenen.
De schuur zelf bleek bij bezichtiging een totale bouwval. Maar wij zagen het daardoor alleen maar meer zitten. Wij bleven met onze plannen ronde voor ronde meedoen en uiteindelijk wonnen we! Daarna hebben de plannen nog twee jaar in de ijskast gestaan. Wij hadden namelijk het maximale geboden, maar het pand mocht niet onder de getaxeerde waarde verkocht worden. We lagen ver uit elkaar, maar uiteindelijk zijn we er toch uit gekomen. Afgelopen zomer werden wij eigenaar van de Wierschuur!’
Een spannend project
‘Ik vind dit project enorm spannend. Villa Nieuwland was ook behoorlijk vervallen toen we het kochten, maar het had toch al een heel eigen sfeer en dat hielp bij de keuzes voor de inrichting. Van de Wierschuur blijft alleen het monumentale staketsel staan, dat betekent dat we veel meer zelf moeten invullen en dat betekent onzekerheid. Ik heb onlangs in Portugal inspiratie opgedaan bij herbestemd erfgoed. De architect wil graag een scherp contrast aanbrengen tussen oud en nieuw. Maar wij zijn er nog niet uit hoe wij het willen.
We zijn er nog niet uit hoe we het willen.
‘Edwin is nu sinds een paar maanden in zijn eentje bezig bij de wierschuur. Hij heeft inmiddels het staketsel weer recht weten te zetten, het stond wel een meter uit het lood! De kamerindeling in de schuur wordt bepaald door het staketsel. Dat maakt een renderend concept wel lastig: het is moeilijk om gelijkwaardige kamers te realiseren. We willen met onze inrichting twee markten bedienen: door de week de zakelijke markt en in het weekend bieden we onderdak voor ‘multi generatie vakanties’. Dat vergt nog enig zoekwerk naar onder meer de juiste bedden.’
Niet alleen het oogsten van wier, ook de aanleg van de Afsluitdijk betekende veel voor het eiland Wieringen. ‘Villa Nieuwland, onze B&B, werd ooit gebouwd voor de hoofdingenieurs die toezicht hielden op de aanleg van de Afsluitdijk. In het voorhuis van de Wierschuur willen wij een klein informatiepunt over de Zuiderzeewerken inrichten. Voor de arbeiders werden houten noodwoningen gebouwd, daarvan is er welgeteld één bewaard gebleven.
De Zuiderzeekeet wordt in zijn geheel verplaatst: de nieuwe plek is naast de Wierschuur.
De gemeente Hollandse Kroon vroeg ons of wij hier iets mee konden. Wij hebben deze ‘Zuiderzeekeet’ inmiddels gekocht. Hij wordt in zijn geheel verplaatst: de nieuwe plek is naast de Wierschuur. We willen daar een kleine uitspanning beginnen, een eenvoudig rustpunt worden voor fietsers en wandelaars.’
In afwachting van subsidie
‘Of er fietsers komen hangt overigens nog wel af van een subsidieaanvraag bij het Waddenfonds. Het idee is dat er een fietspad aangelegd wordt langs de Wierdijk. Dat pad kan voor extra aanloop zorgen. Wanneer de subsidie van het Waddenfonds wordt toegekend, dan hebben we ook de financiële middelen om een verdiepingsvloer aan te brengen in de wierschuur. Daar kan dan vergaderd worden met zicht op de Wierdijk. Heisessies worden dan Wadsessies.’
De provincie Noord-Holland vindt dat onder meer dijken en waterwegen bepalend zijn voor de identiteit van de provincie. Een gebouw als de Wierschuur weerspiegelt een belangrijk deel van de geschiedenis van Wieringen en is van grote waarde voor de beleving van de omgeving. Daarom stelde de provincie Noord-Holland € 500.000 beschikbaar uit het provinciaal monumentenfonds voor het plan dat het beste paste in de gebiedsvisie Polder Waard Nieuwland.