Inleiding.

Geheel van voormalige St. AntoniusSCHOOL en ONDERWIJZERSWONING, nu in gebruik als jongerencentrum en woonhuis. Het geheel werd in 1918 gebouwd in vormen van de neorenaissance en is gelegen in de kern van Heusden.

Omschrijving.

Het grootste gedeelte van het gebouw wordt in beslag genomen door de school. Dit is een éénlaags gebouw met hoge verdiepingshoogte onder zadeldak, waarvan de nok evenwijdig aan de straat loopt. Het rechteruiteinde heeft een topgevel onder haaks zadeldak. Links van de school ligt het uitspringende woongedeelte, één laag hoog met topgevel en doorlopend in de laatste travee van de schoolvleugel. Het huis heeft aan de achterzijde een schilddak met piron. De daken zijn voorzien van goten op consoles. Het geheel is uitgevoerd in baksteen waarbij het woon- en schoolgedeelte zich van elkaar onderscheiden door de kleur baksteen. De gevels zijn voorzien van speklagen in een afwijkende kleur. Om de topgevels is een getrapt fries aangebracht, daartussen is de langgerekte gevel van een kroonlijst met metselmozaïek voorzien, aan de onderkant afgescheiden door een tandlijst. In de gevel bevinden zich vierruitsramen met een zesruits bovenlicht, elk voormalig klaslokaal heeft drie ramen. De ontlastingsboog is een flauwe segmentboog, uitgevoerd in rode baksteen met gepleisterde aanzet- en sluitsteen en gepleisterde boogvelden. Vensterbanken zijn uitgevoerd in groene, geglazuurde baksteen. In de topgevel, rechts is een samengesteld raam onder een rondboog aangebracht, het veld opgevuld met een polychroom metselmozaïek. Daaronder is met geglazuurde tegels een band met het opschrift "R.K. SCHOOL ST. ANTONIUS" zichtbaar.

In de portiek is een gevelsteen aangebracht met opschrift "DOOR DER INWONERS ZORGEN VLIJT EN TROUW/BRACHT MEN TOT STAND DIT GROOTSCH GEBOUW/18-11-1918/14-8-1919/HET BESTUUR/L.KOPPENS VOORZ.R L. AARTS SECR.S H.v.HEUGTEN PENNINGM.R/H 'S WINKELS G. AARTS". Haaks op de achtergevel van de school is een éénlaagse bouwmassa onder zadeldak, gedekt met muldenpannen, geplaatst. In dit gedeelte (voormalige gymzaal) bevinden zich hooggeplaatste ramen. De indeling is gewijzigd. Enkele elementen van de oorspronkelijke inrichting zoals geprofileerde, houten omlijstingen van de ramen zijn bewaard gebleven. Het woongedeelte heeft T-ramen, de twee aan de school grenzende ramen zijn voorzien van bovenlichten met kleine roedenverdeling en rondbogen, waarvan de boogvelden met metselmozaïek zijn gevuld, samengebracht onder één segmentboog. In de topgevel van het woonhuis zijn de ramen onder een segmentboog geplaatst. De ingang, een paneeldeur, ligt in een ondiepe portiek. Links daarvan is een drieledig raam met kleine onder- en bovenlichten, gevuld met gekleurd kathedraalglas, geplaatst.

In de zijgevel bevinden zich op de begane grond T-ramen, direct onder de goot zijn enkele kleine ramen geplaatst. Achter de woning is een éénlaags aanbouw met zesruitsramen aanwezig. Voor de school is een bestraat plein aangelegd. Hierop staat een oude boom. Voor het woonhuis ligt een tuin, van het schoolplein en de straat afgescheiden door een ligusterhaag.

Waardering.

De school met onderwijzerswoning is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarden die het geheel bezit als vertegenwoordiger van een voormalige dorpsschool in een vroeg-twintigste-eeuws kerkdorp en vanwege de gaafheid en de zeldzaamheid van het bouwtype. Architectuurhistorische waarden liggen onder meer in de detaillering en het materiaalgebruik.