Asten, Heusden

Omschrijving onderdeel 1: KASTEELRUÏNE.

Het kasteel besloeg in oorsprong een rechthoekige oppervlakte 25 x 26 m, waarvan drie zijden waren bebouwd en bevatte een versterkt deel en een woongedeelte. De toegang was in de zuidoostelijke hoek gesitueerd, gemarkeerd door een rechthoekige toren met op de hoek een ronde toren ter bescherming van de ingang. Omstreeks 1700, toen de westvleugel reeds was verdwenen, werd het gemoderniseerd en heeft de hoofdvorm van twee haakse vleugels sedertdien geen ingrijpende verandering ondergaan. Vanaf circa 1860 stond het kasteel leeg en zette het verval in: tussen 1890 en 1910 verdween de noordvleugel en driekwart van de oostvleugel. Alleen de traptoren en de kelders bleven behouden. In de huidige ruïne is het oorspronkelijke veertiende-eeuwse grondplan nog goed herkenbaar aanwezig, evenals resten uit de bouwtijd, die zich deels onder het maaiveld bevinden.

De noordvleugel met traptoren werd in 1935 hersteld dan wel gereconstrueerd, maar in 1944 weer door oorlogshandelingen grotendeels verwoest. Van die noordvleugel resteert thans een ruïne op rechthoekige plattegrond, aan de westzijde beëindigd door een trapgevel en aan de oostzijde door een puntgevel met schoorsteenkanaal. De travee met de trapgevel is een toevoeging uit 1935. Het bouwlichaam bestaat uit een twee bouwlagen hoog, vier vensterassen tellend noordelijke gedeelte, dat gedeeltelijk nog tot goothoogte aanwezig is. De ruimte wordt in de breedterichting verdeeld in drie gedeelten, elk afgescheiden door een scheidingsmuur bekroond door een schoorsteen. In het muurwerk zijn nissen aangebracht. De zuidzijde van de vleugel is, naar voorbeeld uit de zeventiende eeuw, over de gehele lengte uitgebouwd met een één bouwlaag hoge zijbeuk, die oorspronkelijk door een lessenaarsdak werd afgesloten. In die uitbouw bevindt zich de half ingebouwde, vierkante zeventiende-eeuwse traptoren, het enige bouwdeel dat uit die tijd tot op goothoogte bewaard is gebleven. De toren bevat aan de voorzijde een segmentboogfries op kraagsteentjes en wordt aan de bovenzijde afgesloten door een tandlijst. Aan de oostzijde van de traporten bevindt zich een met pannen gedekte galerij met een driedelige arcade. Het muurwerk en de arcaden, evenals gedeelten van de traptoren, bevatten de voor het kasteel zo karakteristieke speklagen.

Het opgaand muurwerk met speklagen aan de oostzijde grenzend aan de noordvleugel is een restant van een in oorsprong veertiende-eeuwse, maar in 1600-1625 ingrijpend verbouwde en verhoogde oostvleugel. Verder naar het zuiden de funderingen van de vroeg zeventiende-eeuwse zuidoostelijke poorttoren ("heksentoren"), die de plaats innam van de veertiende-eeuwse ronde toren die de ingang van het kasteel beschermde. Naast de toren zijn gemetselde bruggenhoofden, die dienen als pijlers voor de latere houten toegangsbrug. In het midden van het kasteelterrein is een gemetselde waterput. Een negentiende-eeuws terras op de binnenplaats wordt met een hardstenen trap verbonden met het lagere terreingedeelte dat naar de gracht toe leidt.

Waardering

De KASTEELRUÏNE is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- als karakteristiek versterkt centrum van een heerlijkheid.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
526699
Complexnaam
Asten
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Omschrijving van het complex

De aan de zuidzijde net buiten de bebouwde kom van Asten gelegen HISTORISCHE BUITENPLAATS ASTEN, die in structuur en detail deels bewaard is gebleven, omvat de volgende onderdelen: KASTEELRUÏNE (1), HISTORISCHE AANLEG (2) en BEBOUWING OP DE VOORBURCHT (3).

De buitenplaats vindt zijn oorsprong in uitgestrekte landerijen, die in de middeleeuwen kerkelijk bezit waren, maar waarvan de heerlijke rechten in de loop van de 14e eeuw in wereldlijke handen waren overgegaan. De plaats in het dal van de Aa was vermoedelijk van belang als halteplaats voor de doorvoer over land van goederen naar Maastricht, bestemd voor het kapittel van Maastricht in tijden dat de Maas niet bevaarbaar was. De heerlijkheid omvatte een gebied dat ongeveer samenviel met de grenzen van de huidige gemeente Asten.

De eerst vermelding van "t Huys tot Asten" dateert uit 1399, toen het als verdedigbaar centrum in gebruik genomen werd door Gerard van Berkel, die daarvóór, omstreeks 1395, een uitgebouwde hoeve had gekozen als bestuurscentrum voor het beheer van de omliggende landerijen.

Het tot de jaren 1930 eerst tot ruïne vervallen, toen gedeeltelijk herstelde, maar in de tweede wereldoorlog verwoeste, ruïneuze, huis is gelegen op een dubbel omgracht kasteelterrein. Een bakstenen brug verbindt het huiseiland met de tussen de grachten gelegen voorburcht, waarop zich een U-vormige bebouwing bevindt. Een door bomen omzoomde oprijlaan verbindt de weg van Asten naar Heusden met een in het midden van de bebouwing van de voorburcht opgenomen poorttoren die toegang geeft tot de binnenplaats van de voorburcht. Aan de noordzijde wordt de buitenplaats begrensd door de loop van de Voordeldonkse Broekloop, die zich ter plaatse om het terrein heen slingert. Aan de zuid- en westzijde bevinden zicht rechthoekig aangelegde bospercelen, die aansluiten bij de aanleg van het kasteelterrein.

De historische wegenstructuur op de buitenplaats is nog goed herkenbaar; de aanwezigheid van bomenrijen draagt daar in belangrijke mate aan bij.

Waardering

De HISTORISCHE BUITENPLAATS ASTEN is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de goed bewaard gebleven karakteristiek van een versterkt huis met omliggende hoofdstructuur;

- vanwege de landschappelijk-visuele silhouetwerking.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kasteel Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Kasteellaan 4 5725 AD Heusden BY Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
P 877 Asten
Naar boven