De zussen Wilmien, Anna, Mariet en Hettie zijn al de zesde generatie sinds hun voorvader A.W. van Holthe Landgoed Oldegaerde in 1808 kocht. Vanaf de jaren zeventig waren de vier zussen Willinge druk met het behoud van het landgoed. Ze woonden er niet, maar brachten er wel de vakanties door met hun gezinnen. Nu zijn ze op leeftijd. De volgende generatie kan het landgoed niet overnemen. Daarom is de familie op zoek gegaan naar een partij die het landgoed in zijn geheel kon overnemen en ook zorg kon dragen voor de noodzakelijke restauratie. Met dat zoekproces zijn ze wel een jaar of tien bezig geweest. De ziel van Oldengaerde moest bewaard blijven en dat leek uiteindelijk het best gewaarborgd te worden door het landgoed onder voorwaarden te schenken aan stichting Het Drents Landschap. Een groot deel van het landgoed en de gebouwen krijgt een nieuwe en/of openbare functie. De familie blijft het recht houden om de helft van het huis te blijven bewonen. 

Jermo Tappel werkt bij het Drents Landschap. Hij noemt Oldengaerde een rijk bezit, maar wel een bezit waar je arm van kan worden. ‘Het is heel gaaf bewaard gebleven. Veel havezaten in onze provincie zijn in de loop der jaren verdwenen. Enkelen zijn opgeknapt en kregen een andere, meer openbare, functie. Oldengaerde bleef al die jaren in het bezit van de familie en bleef zoals het van oudsher was. We zijn er erg blij mee, het is echt een onontdekte parel in het erfgoed van Drenthe. Maar er zijn toch wel enkele miljoenen nodig om het landgoed weer in optimale conditie te krijgen.’

Oldengaerde bleef zoals het van oudsher was

De stichting Het Drents Landschap is al in de jaren dertig van de vorige eeuw opgericht met het doel om de Drentse natuur, cultuur en het landschap te behouden. Jermo vertelt: ‘In Drenthe is nog heel goed zichtbaar dat natuur en cultuur bij elkaar horen: heel Drenthe is eigenlijk een cultuurlandschap. In het begin van ons bestaan kochten we grond en kregen we de gebouwen erbij. Maar toen we in 1999 het dorp Orvelte overnamen, en dan met name de gebouwen, is onze vastgoedpoot flink gegroeid. Veel overheden stoten hun gebouwen af. Wij hebben de expertise in huis om ze over te nemen.’

In Drenthe is nog heel goed zichtbaar dat natuur en cultuur bij elkaar horen

‘Inmiddels hebben we 280 gebouwen in bezit, voor het behoud daarvan doen we een beroep op de Monumentenwacht. Maar voor de verbinding tussen het monument en de lokale samenleving hebben we een grote afdeling communicatie. Wij vinden het belangrijk om de bewoners in de omgeving van een monument te betrekken bij het weer tot leven brengen van het gebouw. Plaatselijke commissies zorgen voor het dagelijkse reilen en zeilen, wij zijn een eigenaar op afstand. De verbinding met de mensen in de omgeving is ook voor Oldengaerde belangrijk.’

Stichting het Drents Landschap is drie jaar geleden eigenaar van Oldengaerde geworden. ‘Vooraf hebben we veel onderzoek gedaan: naar het verleden en samen met de Monumentenwacht ook naar de conditie van het monument. Wij hebben vrijwilligers uit de omgeving opgeleid, die rondleidingen gingen geven. Drie jaar lang waren alle rondleidingen volgeboekt. Nu hebben we het geld bij elkaar om het hoofdhuis te gaan restaureren, daarom zijn er voorlopig even geen rondleidingen meer. Maar als alles in oude glorie hersteld is, dan gaan de deuren van Oldengaerde weer open voor het publiek en vaker dan voorheen, verwachten wij.’

‘De daglonerswoning is nu zo goed als klaar, die gaat nu in de verhuur. Verhuur levert inkomsten op die voor het onderhoud van het landgoed noodzakelijk zijn. Het grote landhuis gaan we subtiel splitsen. Een deel blijft beschikbaar voor de familie. Het deel met de representatieve ruimtes krijgt een multifunctionele bestemming. Er kan getrouwd worden, maar ook voor zakelijke bijeenkomsten is het dan zeer geschikt. Op de eerste verdieping van het landhuis komen twee short stay appartementen, die dan te huur zijn.’ 

Verhuur levert inkomsten op die voor het onderhoud van het landgoed noodzakelijk zijn

Piet Bleijleven heeft bijna zijn hele leven restauratiewerk gedaan. De eerste jaren werkte hij bij een aannemer, maar vanaf 1985 is hij monumentenwachter. Binnenkort gaat hij met pensioen. ‘Wij helpen onze abonnees om hun monument in stand te houden. Naast het schrijven van een inspectierapport, komen wij ook graag langs om de aannemer een instructie voor het werk te geven. Ik ben ook al jaren betrokken bij Oldengaerde. Als we weer een rapport hadden gemaakt, vroeg de familie ons om langs te komen. Dat was toch best bijzonder. Dan zat je daar met de hele familie om tafel, uit te leggen wat er allemaal in het rapport stond. Iedereen was heel erg betrokken.’

Piet heeft al die jaren ook samengewerkt met het Drents Landschap. ‘Die samenwerking is de afgelopen jaren steeds intensiever geworden. Dat komt omdat zij meer gebouwen in bezit krijgen, maar ook doordat wij ons zijn blijven ontwikkelen en bijvoorbeeld met een NEN-inspectie kunnen inspelen op de behoefte van het Drents Landschap. Bij een NEN-inspectie gaan we nog wat verder dan bij een ‘gewone’ inspectie. We kunnen daar allerlei gegevens invoeren, waarna er een nauwkeurig kostenplaatje uitrolt. Mijn collega’s waren vorige week nog bij Oldengaerde bezig om daarvoor gegevens te verzamelen.’

Met een NEN-inspectie kunnen wij inspelen op de behoefte van het Drents Landschap