Middeleeuws en rijksmonumentaal steenhuis onthuld
De eeuwenoude pastorie in Warffum heeft het leven van Mijnard Scheers voor een groter deel bepaald, dan hij bij de koop in 1972 kon vermoeden. Met de grootste zorg en aandacht hebben hij en zijn vrouw Grietha het bijzondere complex gerestaureerd, waarbij Grietha alle vondsten op de gevoelige plaat vastlegde. Nu is er een boek verschenen over het eeuwenoude complex en hun betrokken eigenaren, met de titel: ‘De pastorie te Warffum: middeleeuws steenhuis onthuld’.
Mijnard had al in zijn schooltijd interesse in architectuur. ‘In vakanties ging ik langs gebouwen van beroemde architecten. Mijn interesse verdiepte zich gaandeweg en zo kwamen ook eeuwenoude gebouwen in beeld. Toen ik voor mijn werk naar Groningen moest verhuizen, hebben wij een advertentie gezet, waarin wij uiteenzetten wat onze eisen waren voor ons toekomstige huis. Het moest oud zijn, groot en bijzonder. En er waren praktische zaken, zoals de nabijheid van scholen voor de kinderen. Een makelaar belde, hij had precies wat wij zochten, zei hij. De pastorie bleek inderdaad in alle opzichten te passen of misschien wel meer dan dat. Het steenhuis dateerde uit de 13e eeuw, dus bepaald oud te noemen, en de grote tuin bleek een park.’
De grote tuin bleek een park.
De schat van Warffum
‘Wij kwamen hier in 1972 wonen en zijn gaan zoeken ‘achter het behang’. Alles hebben we blootgelegd om te kijken wat er allemaal verborgen lag. Dat was heel veel. Gelukkig kwam mijn vrouw Grietha op het idee om alles wat we tegenkwamen fotografisch vast te leggen. Wij hadden destijds zeker niet het plan om er ooit een boek over te schrijven, maar ze staan er nu allemaal in. Sporen uit de Middeleeuwen, de Gotiek, de Renaissance, de 18e en 19e eeuw: uit alle periodes vonden wij sporen. Aardewerk, porselein, geschriften en ook: ‘de schat van Warffum’. De beeldenstorm bereikte Warffum net niet. Bijzondere stukken, die gebruikt werden in de katholieke eredienst, lagen hier veilig opgeborgen. Katholieken, die meer willen weten over de eredienst in die tijd, krijgen via de schat belangrijke informatie.’
Uit alle periodes vonden wij sporen.
Stichting Woonhuismonument
‘In 1977 vroeg de provincie mij of ik voorzitter wilde worden van de nieuwe stichting ‘Het Woonhuismonument’. Deze stichting koopt monumenten op, die anders verloren dreigen te gaan en zorgt voor het herstel en vaak ook de herbestemming ervan. Uiteraard doen we dit samen met veel verschillende partijen. Onlangs nog werd hier in het dorp begonnen met de restauratie van de oude gymzaal van de oude Rijks HBS. Dat wordt straks ons dorpshuis. We hebben dat samen met verschillende organisaties kunnen bewerkstelligen. De stichting is sinds jaar en dag in de oude pastorie gevestigd.’
Stichting Woonhuismonument zorgt voor herstel en vaak ook herbestemming.
Pastorie in Warffum
Subsidie
Mijnard vindt het spijtig dat de fiscale aftrek voor het onderhoud van monumenten onlangs is afgeschaft. ‘Maar gelukkig konden we vorig jaar een beroep doen op een nieuwe regeling in de provincie Groningen, de RORG. De provincie Groningen stelde samen met het ministerie van OCW en de Nationaal Coördinator 4 miljoen beschikbaar voor het onderhoud van monumenten in het aardbevingsgebied. Wij hebben met die subsidie het afgelopen jaar veel onderhoud aan de buitenzijde van ons monument laten uitvoeren. Schilderwerk, dakwerk, voegwerk. Dat zijn bij zo’n groot complex omvangrijke klussen.’
Vier miljoen subsidie voor monumenten in het aardbevingsgebied.
Monumentenwacht
‘De Monumentenwacht is een belangrijke partner voor ons. Ze komen zo eens per anderhalf jaar langs om in kaart te brengen wat ons monument nodig heeft. Ons monument is in zeer goede staat, maar ze vinden altijd wel weer iets waar wat aan moet gebeuren. Ze geven er dan ook bij aan op welke termijn dat moet, dat is altijd handig. Wij vonden het rapport van de Monumentenwacht ook nuttig om te bepalen waar we de RORG-subsidie van 24.000 euro het best aan konden besteden.
Rapport van de Monumentenwacht nuttig om te bepalen waar subsidie aan te besteden.
Behoud
De kinderen Scheers zijn inmiddels uitgevlogen over de hele wereld. Overname door hen is geen optie. Mijnard: ‘Wij gaan de pastorie in de toekomst overdragen aan een organisatie die deze wil behouden. We zijn al met een aantal organisaties in gesprek. Hoewel het moment nog lang niet daar is, zijn we er op tijd mee begonnen. In ons boek hebben we beschreven wat gedurende al die jaren onze overwegingen zijn geweest bij de keuzes die we gemaakt hebben in de restauratie en het behoud. Het is te zijner tijd voor de organisatie die de pastorie gaat beheren een mooie handleiding en naslagwerk. En voor mensen die een restauratie overwegen is het boek zeker ook informatief.’
Wij hebben beschreven wat onze overwegingen zijn geweest.
Boek en rondleiding
Het boek over de pastorie, met prachtige foto’s van Otto Kalkhoven en Grietha Scheers-Bolhuis en met reconstructietekeningen van Jan Jehee is te bestellen op de website van Pastorie Warffum.
Groepen vanaf 10 personen kunnen een rondleiding aanvragen. Vanwege de omvang van het complex neemt de rondleiding zeker een dagdeel in beslag. Bent u geïnteresseerd in een rondleiding, stuurt u dan een e-mail.
Monumentenwacht
Monumentenwacht Groningen biedt eigenaren van monumenten een helpende hand: met (periodiek) inspecteren en rapporteren én met klein (nood)herstel. Verder levert de Monumentenwacht ook ondersteuning bij de planning en uitvoering van het werk. De Monumentenwacht Groningen is lid van de Vereniging van Provinciale Monumentenwachten Nederland.